کشف تصادفی یک توانایی حیرت‌انگیز در زنبورها
شاید تصور کنید خانه‌ی زنبورهای عسل در قلب صخره‌ها و روی شاخۀ درخت‌هاست، اما اکنون محققان دست‌کم یک گونه را یافته‌اند که حتی می‌تواند زیر آب زنده بماند. دانشمندان نشان داده‌اند که ملکه‌های زنبور عسل شرقی معمولی (یک گونه‌ی گسترده در شرق آمریکای شمالی) می‌توانند هنگام خواب زمستانی تا یک هفته زیر آب زنده بمانند.
دانشمندان می‌گویند این توانایی ملکه‌ی زنبورهای عسل شرقی هنگام خواب زمستانی به مقاومت او در برابر سیل کمک می‌کند. این موضوع زمانی کشف شد که به طور اتفاقی آب وارد ظروف نگهداری زنبورها شده بود!
با توجه به اینکه ملکه‌های زنبور عسل برای خواب زمستانی در خاک فرو می‌روند، این پدیده می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا از سیل جان سالم به در ببرند. اولویت بعدی محققان، بررسی این بود که آیا این توانایی در سایر گونه‌های زنبور عسل وجود دارد یا خیر.
دکتر سابرینا روندو از دانشگاه گوئلف کانادا می‌گوید: «ما می‌دانیم در حال حاضر حدود یک‌سوم از همه گونه‌های زنبور عسل در حال کاهش هستند، اما این کاهش در مورد زنبور عسل معمولی شرقی صدق نمی‌کند. ما مشتاق بودیم بدانیم آیا تحمل سیل می‌تواند در تاب‌آوری آن‌ها نقش داشته باشد یا خیر.»
روندو و نویسنده همکارش، پروفسور نایجل رین، نخستین بار زمانی این کشف را کردند که طی یک حادثه در آزمایشگاه، آب وارد ظروفی شد که در آن‌ها، زنبورهای ملکه در خواب زمستانی نگهداری می‌شدند. روندو می‌گوید: «بعد از آن، کنجکاوی راه را برای انجام یک آزمایش کامل باز کرد، آزمایشی که بسیار تکرار شد.»
دانشمندان در مقاله‌ای در مجله Biology Letters توضیح داده‌اند که چگونه ۱۴۳ ملکه زنبورعسل معمولی شرقی بدون جفت و در خواب زمستانی را گرفتند و هر کدام را در لوله پلاستیکی خود حاوی خاک سطحی مرطوب قرار دادند. سپس لوله‌ها با درپوش‌های سوراخ‌دار پوشاندند و به مدت یک هفته در یخچال تاریک نگهداری کردند.
محققان پس از اطمینان از زنده بودن زنبورها، ۱۷ لوله را به عنوان گروه کنترل نگه داشتند و به ۱۲۶ لوله باقیمانده آب سرد اضافه کردند. در نیمی از این لوله‌ها به ملکه اجازه داده شد در بالای آب شناور شود، اما زنبورهای دیگر توسط یک شناور به زیر آب هل داده شدند.
نتایج نشان داد میزان بقا صرف‌نظر از مدت زمان و شرایطی که ملکه‌ها در آن قرار داشتند مشابه بود؛ در واقع ۸۸ درصد از گروه کنترل و ۸۱ درصد از ملکه‌هایی که به مدت یک هفته در آب غوطه‌ور بودند، هشت هفته تاب آوردند. با این حال، ملکه‌های سنگین‌تر، شانس بقاء بیشتری داشتند.
محققان می‌گویند با توجه به اینکه بیشتر حشرات در بزرگسالی زمستان گذرانی می‌کنند، از جمله بسیاری از سوسک‌های خاک‌زی و نمی‌توانند با غوطه‌ورشدن در آب کنار بیایند و برای زنده ماندن باید دشت‌های سیلابی را ترک کنند، یافته‌های اخیر عجیب است.
روندو می‌گوید احتمالاً ملکه‌های دیگر گونه‌های زنبور عسل هم در برابر سیل مقاوم هستند، اما زنبورهای لانه‌ساز خاک‌زی از جمله برخی از گونه‌های زنبور عسل می‌توانند تحت تاثیر سیل قرار بگیرند چون لاروهای آن‌ها ممکن است زنده نمانند.
در زمینه‌های تحقیقاتی آتی، بررسی مکانیسم‌های پشتیبان تاب‌آوری ملکه‌ها در برابر سیل و نیاز کم آن‌ها به اکسیژن در طول خواب زمستانی، جالب خواهد بود.
پروفسور دِیو گولسون، کارشناس زنبور عسل از دانشگاه ساسکس می‌گوید علاقه‌مندان به زنبور عسل از مدت‌ها پیش حدس می‌زدند که افزایش باران زمستانی در بحبوحه بحران آب و هوایی می‌تواند بسیاری از ملکه‌های زنبور عسل را که زیر زمین به خواب زمستانی رفتند، غرق کند.
«به طرز شگفت‌انگیزی، تحقیق جدید نشان داد که ملکه‌های زنبور عسل در خواب زمستانی، تا یک هفته زیر آب زنده می‌مانند. این فقط یکی از جنبه‌های ناچیز تغییرات آب و هوایی است که نیازی به نگران شدن درباره آن نداریم.»
