به گزارش خبرنگار ایرنا، بارش‌های بهاری چهارمحال و بختیاری هر چند برای بخش کشاورزی این استان مفید و موجب خوشحالی کشاورزان شد، اما برای عشایری که به گفته مسوولان قانون کوچ را رعایت نکردند، تلخی و سختی زیادی به دنبال داشت.
۲۵ اردیبهشت‌ماه براساس تاریخ تقویم کوچ؛ زمان آغاز کوچ عشایر چهارمحال و بختیاری از مناطق گرمسیری(قشلاق) به مناطق سردسیری (ییلاق) تعیین شده است.
بارش‌های باران اردیبهشت چهارمحال و بختیاری که بیشتر مناطق عشایرنشین استان از جمله کوهرنگ و اردل را تحت تاثیر قرار داد موجب شد تا بخشی از عشایر از راه رسیده از خوزستان هنوز خستگی آنها در نیامده گرفتار مصائب بارش‌های بهاری شوند و این تنها نمونه‌ای واضح از مشکلات کوچ زودهنگام عشایر به این استان در هفته گذشته بود.
این بارش‌ها باعث تلف شدن دام و خسارت وارد شدن به اسباب و وسایل زندگی آنها شده است.
بارش باران باعث وارد شدن خسارت ۳۰۰ میلیارد ریالی به عشایر
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود اطلاع‌رسانی‌های مکرر تاریخ کوچ به شیوه‌های مختلف (رسانه‌ها، فضای مجازی، هفته نامه‌ها و حضور فیزیکی) اما برخی از عشایر استان به دلایل مختلف بدون توجه به زمان مقرر کوچ وارد مناطق ییلاق شده و گرفتار بارش‌های بهاری شدند.
محمد محمودی افزود: برآوردهای انجام شده نشان می‌دهد بارش‌های اخیر۳۰۰ میلیارد ریال به عشایر استان خسارت وارد کرده است.
وی اظهار داشت: از این میزان خسارت وارد شده ۳۰ میلیارد ریال به اسباب و وسایل زندگی عشایر و مابقی این خسارت مربوط به تلفات دامی و ایل‌راه‌ها است.
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری ادامه داد: شدت سامانه بارشی اخیر موجب تلف شدن ۲۸۰ راس از دام عشایر و از بین رفتن بیش از ۴۰ کیلومتر از ایل‌راه‌های چهارمحال و بختیاری شده است.
وی یادآور شد: براساس هماهنگی‌های انجام شده با مدیریت بحران تلاش می‌شود با جذب اعتبارات لازم نسبت به جبران خسارت‌های وارد شده به عشایر اقدام شود.
عشایر به زمان کوچ توجه کنند
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا گفت: زمان کوچ عشایر هر سال براساس شرایط آب و هوایی و اقلیم منطقه از سوی ستاد مدیریت کوچ استان که متشکل از معاونت عمرانی استانداری، منابع طبیعی، امورعشایر، نیروی انتظامی و دادستان است، تعیین می‌شود.
اصغر احمدی در گفت و گو با ایرنا افزود: هدف از تعیین تقویم کوچ تنها صرف مشخص کردن یک زمان نیست بلکه این زمان براساس پیش‌بینی‌های اداره کل هواشناسی در خصوص تغییرات جوی استان که امکان بروز خطرات احتمالی برای عشایر را به دنبال دارد و همچنین برای پایداری علوفه در مراتع مشخص می‌شود.
وی اظهار داشت: براساس پیش‌بینی‌های اداره کل هواشناسی و شرایط پایدار مراتع چهارمحال و بختیاری سال گذشته زمان کوچ بهاره عشایر ۱۵ اردیبهشت تعیین شده بود و کمترین مشکلی در زمان کوچ متوجه آنان نشد.
احمدی با تاکید بر اینکه ایجاد ممنوعیت و محدودیت برای کوچ زودهنگام عشایر از مناطق قشلاقی به ییلاق در راستای حمایت از جامعه عشایری است، اظهار داشت: اگر عشایری که دچار خسارت شدند به هشدارها و زمان کوچ توجه می‌کردند امروز دچار مشکل نمی‌شدند.
دلایلی که منجر به کوچ زودهنگام عشایر می‌شود
اما برای بررسی علت کوچ زودهنگام عشایر از قشلاق به ییلاق به سراغ یکی از محققان و پژوهش‌گران حوزه عشایر چهارمحال و بختیاری رفتیم و علت را جویا شدیم.
نوید غریب شاهی به خبرنگار ایرنا گفت: مدیریت مراتع با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است و دستگاه‌های مختلف نسبت به احتمال بروز بارش‌ها، آماده نبودن مراتع و خطر ناشی از سم کوبی مراتع به عشایر هشدار داده می‌شود اما برخی عوامل وجود دارد که عشایر را مجبور به کوچ زودهنگام می‌کند.
این محقق و پژوهش‌گر حوزه عشایر چهارمحال و بختیاری یکی از دلایل کوچ زودهنگام عشایر از قشلاق به ییلاق را ضرورت هماهنگ بودن اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان میزبان با استان مقصد لازم است محقق شود.
وی وجود یک گیاه بومی در مراتع خوزستان را از دیگر دلایل کوچ زودهنگام عشایر عنوان کرد و افزود: با رشد این گیاه مناطق گرمسیری در مراتع استان خوزستان و تعلیف دام از این گیاه موجب مرگ و تلفات دام شده از این رو عشایر برای حفظ دام‌های خود و جلوگیری از تلفات آنها مجبور به کوچ زودهنگام می‌شوند.
به گفته غریب شاهی، در گذشته به دلیل شیوه کوچ که به صورت سنتی انجام می‌شد از زمان آغاز فرایند کوچ تا رسیدن به ییلاق به دلیل توقف در میان‌بندها حداقل یک ماه تا ۴۰ روز به طول می‌انجامید و عشایر در زمان مقرر تعیین شده به ییلاق می‌رسیدند اما امروز چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.
وی ادامه داد: امروز با توسعه شهرها و همچنین از دست دادن میان‌بندها و اجازه ندادن روستاییان به عشایر برای حضور در میان‌بندها موجب می‌شود عشایر با ماشین اقدام به کوچ کنند و زودتر از زمان مقرر در منطقه ییلاق حضور یابند که این امر موجب بروز مشکلاتی برای جامعه عشایری می‌شود.
این پژوهش‌گر و محقق حوزه عشایر چهارمحال و بختیاری حضور دامداران محلی یا روستایی که به عنوان ریشه دَرار در جوامع عشایری معروف هستند در مراتعی که مالکیت عرفی آنها با عشایر است حضور می‌یابند و اقدام به چرای دام خود می‌کنند.
به گفته غریب‌شاهی، به این صورت مراتع با ارزش چهارمحال و بختیاری پیش از رسیدن دام عشایر از سوی دام دامداران محلی از بین رفته و چیزی برای مالکان عرفی باقی نمی‌ماند به همین دلیل عشایر نیز برای به دست آوردن این مراتع توجهی به تقویم کوچ نمی‌کنند و با کوچ زودهنگام خود دچار مسائل و مشکلاتی نیز می‌شوند.
این محقق و پژوهش‌گر عشایر چهارمحل و بختیاری برضرورت به رسمت شناختن مالکیت ایل‌راه‌ها و بازگرداندن آنها به عشایر، حل مساله مدیریت کوچ بین استان‌های مبدا و مقصد در سطح مدیران ارشد، باقی‌ماندن میان‌بندها به صورت سنتی براساس آیین‌نامه ساماندهی میان‌بندها تاکید کرد.
وی یادآور شد: در صورت اجرای صحیح آیین نامه ساماندهی عشایر مصوب شورای عالی عشایر از سوی دستگاه‌های اجرایی مرتبط هیچ مشکلی در خصوص مدیریت کوچ و مراتع به وجود نخواهد آمد.
به گزارش ایرنا، ۱۴ درصد جمعیت استان چهارمحال و بختیاری معادل ۱۲۴هزار و ۱۷۳ نفر در قالب ۲۵هزار و ۱۱۰ خانوار را عشایر تشکیل می‌دهند و این استان از نظر جمعیت عشایری دومین استان کشور به شمار می‌رود و با دارا بودن یک میلیون و ۹۱۰ هزار و ۹۵۶ راس دام سبک و سنگین ۲۵ درصد گوشت کل کشور، ۳۵ درصد صنایع دستی و محصولات لبنی، یک هزار تن پشم، ۲۲ هزار تن گوشت قرمز و۳۵ هزار تن شیر را تولید می‌کنند.
عشایر این استان در فصل پاییز به خوزستان و در فصل بهار از خوزستان به چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند.
