«بازی‌دراز»؛ صحنه تلاقی امداد غیبی و رشادت رزمندگان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، عملیات بازی‌دراز در محور سرپل‌ذهاب و در ارتفاعات بازی‌دراز به صورت نیمه گسترده در تاریخ یکم اردیبهشت ماه 1360 به فرماندهی مشترک انجام شد و این در حالی بود که ارتفاعات صعب‌العبور بازی‌دراز با قله‌های بلند و شیب‌های تند و بریدگی‌های ممتد از اهمیت ویژه‌ای در مناطق مرزی استان برخوردار است.

این ارتفاعات درون مثلث قصرشیرین، گیلانغرب و سرپل‌ذهاب واقع شده و بر منطقه تسلط کامل دارد. نیروهای عراقی در روزهای آغازین جنگ از بازی‌دراز برای دیده‌بانی استفاده می‌کردند اما ویژگی‌های این ارتفاعات سبب شد با فعالیت‌های مهندسی روی آن جاده‌سازی شود و یگان‌های عراقی در آنجا مستقر شوند تا ضمن افزایش سلطه بر قصرشیرین، سرپل‌ذهاب را نیز زیر دید و تیر خود بگیرند.

برای پس گرفتن این امتیاز مهم از نیروهای عراقی پس از سه ماه کار نیروهای شناسایی سپاه، قرارگاه مقدم غرب سپاه و ارتش نخستین عملیات نیمه گسترده را در این منطقه طرح‌ریزی کردند که با نام عملیات بازی دراز در تاریخ یکم اردیبهشت ماه 1360 آغاز شد و به مدت هشت روز طول کشید.

طی این عملیات نیروهای ایرانی و عراقی بارها به تک و پاتک متقابل پرداختند. نیروهای عراقی با استفاده از پشتیبانی هوایی یگان‌های خود را حمایت می‌کردند اما رزمندگان ایرانی از جاده و حمایت هوایی کافی و پشتیبانی آتش محروم بودند و در نتیجه نتوانستند روی تمام هدف‌ها مستقر شوند.

با وجود این از بین قله‌های منطقه سه قله آن را بازپس گرفتند و تثبیت کردند و تنها در تثبیت قله 1150 و یکی از قله‌های 1100 ناکام ماندند. در این عملیات هوانیروز ارتش نقش بسزایی ایفا کرد و طی آن خلبان علی اکبر شیرودی شهید شد.

در این عملیات تجهیزات منهدم شده نیروهای عراقی شامل 54 دستگاه تانک و نفربر، سه فروند هواپیما، فرروند بالگرد و دو دستگاه ادوات مهندسی بود و غنائم جنگی ایران تانک و نفربر و پنج دستگاه ادوات مهندسی بود و علاوه بر این نیروهای عراقی در این عملیات 1500 نفر کشته و زخمی داشتند و 700 نفر از آن‌ها اسیر شد.

بازی‌دراز، صحنه نمایش اتحاد ارتش و سپاه 

سردار بهمن ریحانی فرمانده سپاه حضرت نبی اکرم(ص) استان کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، اظهار داشت: ارتفاعات سخت‌گذر بازی‌دراز با قله‌های بلند، شیب‌های تند و بریدگی‌های ممتد یکی از مناطق بسیار مهم در درون مثلث منطقه عمومی سرپل‌ذهاب، گیلانغرب و قصرشیرین واقع شده است.

وی عنوان کرد: این منطقه اوایل جنگ به دلیل اهمیت آن توسط نیروهای بعثی اشغال شد و به عنوان دیده‌بانی از آن استفاده می‌کردند و بعد که به اهمیت این ارتفاعات پی بردند جاده کشیدند و بخش زیادی از نیروهای ویژه را آنجا مستقر کردند.

ریحانی گفت: در این ارتفاعات تسلط و دید و تیر بر دشت ذهاب، سرپل‌ذهاب، قصرشیرین و به ویژه مناطقی که پادگان نظامی داشتند برای دشمن وجود داشت و برای ما نیز از اهمیت خاصی برخوردار بود و تردد در این منطقه برای رزمندگان بسیار دشوار بود.

وی افزود: با توجه به اهمیت موضوع ارتش و سپاه تصمیم گرفتند عملیات مشترکی را با هم روی بازی‌دراز انجام دهند و اولین تجربه عملیات نیمه گسترده در غرب با اتحاد ارتش و سپاه بود.

فرمانده سپاه حضرت نبی اکرم(ص) استان کرمانشاه بیان کرد: یک کار شناسایی بسیار سختی در مدت سه ماه انجام شد و بعد از این، عملیات ظفرمند بازی‌دراز در یکم اردیبهشت ماه 1360 با شرکت نیروهای ارتش و سپاه آغاز شد و هشت روز طول کشید و رزمندگان توانستند بخش‌های مهمی از این ارتفاعات را پس بگیرند.

ریحانی گفت: یکی از رده‌های بسیار مؤثر در این عملیاتی هوانیروز بود که نقش بسیار مهمی داشتند و در روز پایانی نیز شهید شیرودی به شهادت رسید.

وی افزود: این عملیات برای ما و دشمن بسیار اثرگذار بود و سبب شد تحولات بسیار زیادی در منطقه غرب صورت بگیرد.

نقش مهم بسیج عشایری در عملیات بازی‌دراز

علی منصوری از رزمندگان دفاع مقدس و مردم بومی منطقه که در عملیات بازی‌دراز حضور داشته در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، اظهار داشت: بنابر گفته شهید بهشتی بازی دراز خانقاه عرفان واقعی است و جا دارد کسی که به زیارت بازی‌دراز می‌آید آهسته گام بردارد زیرا وجب به وجب آن آغشته به خون یک شهید است.

وی عنوان کرد: تمام درختان این منطقه شاهد رزم بی‌امان و دفاع جانانه بزرگ مردانی است که نام و نشان را از گمنامی گرفتند و دوست نداشتند نامی از آن‌ها باقی بماند.

منصوری گفت: بازی دراز در میان سه شهرستان گیلانغرب، قصرشیرین و سرپل ذهاب قرار دارد و با توجه به اهمیت سوق الجیشی و جغرافیایی و تسلط بر منطقه برای ایران و نیروهای دشمن اهمیت بسیاری داشت لذا چندین عملیات برای بازپس گیری آن انجام شد.

وی افزود: اوایل جنگ امکانات چندانی وجود نداشت و عملیات‌ها برای بازپس گیری این منطقه ناموفق بود اما یک عملیات به واسطه نقش امدادهای غیبی خداوند و رشادت رزمندگان در تاریخ یکم اردیبهشت 1360 با رمز یا زهرا(س) در تاریکی شب با نور ایمان و یقین از چهار محور به ارتفاعات بازی دراز انجام شد و موفق بود.

این رزمنده دفاع مقدس با بیان اینکه این عملیات و نبرد تن به تن هشت روز ادامه داشت که در نهایت موفق به بازپس گیری این منطقه شدیم عنوان کرد: نیروهای ارتش، سپاه، هوانیروز و بسیج عشایری در این عملیات نقش بسیاری داشتند.

منصوری گفت: در این عملیات نزدیک به 700 نفر از نیروهای دشمن به اسارت درآمدند و بیش از 200 نفر از نیروهای ما به شهادت رسیدند و شهید حسین ادبیان، شهید رضایی، شهی سلیمی، شهید شیرودی، علیرضا موحد دانش از شهدای این عملیات بودند و فرماندهان بزرگی در این منطقه حضور داشتند.

وی با بیان اینکه عراق برای تصرف بازی‌دراز سه هدف عمده را دنبال می‌کرد افزود: از طرف دیگر کسی که در بلندی قرار دارد ابتکار در منطقه را در دست دارد و روحیه رزمنده، برد جنگ افزار و دیده‌بانی او نیز تقویت می‌شود.

منصوری با اشاره به اینکه یکی دیگر از اهداف عراق و رژیم بعث این بود که بر منطقه و شهرستان‌ها تسلط داشته باشد عنوان کرد: هدف دیگر دشمن این بود که می‌خواست خطر را از پایتخت خود یعنی بغداد دور کند و به موقعیت دفاعی خود عمق ببخشد زیرا بغداد بعد از دیاله و دیاله نیز در همسایگی این منطقه قرار دارد.

وی گفت: سومین هدف این بود در گردنه و تنگه مهم پاتاق دید تیر داشته باشد زیرا این منطقه در غرب کشور دروازه زاگرس نامیده می‌شود و اگر این اتفاق می‌افتاد تمام خطوط مواصلاتی و جاده‌های تدارکاتی قطع می‌شد و رزمندگان ما ناچار بودند شبانه از پاتاق تردد کنند زیرا زیر دید دشمن قرار داشتند.

ابتکارات رزمندگان در عملیات بازی‌دراز 

باپیرزاده از دیگر رزمندگان این عملیات در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، اظهار داشت: بازی‌دراز اسم بومی این قله‌ها است و در اصل نام آن بازو دراز است و ابتدای آن قصرشیرین و انتهای ان جاده تنگه حاجیان است و به گیلانغرب وصل می‌شود.

وی عنوان کرد: بازی‌دراز به خودی خود شامل چند عملیات بود؛ یک عملیات با عنوان عملیات دوم بازی دراز در 6 آذر ماه 1359 انجام شد که موفقیت آمیز نبود.

باپیرزاده با اشاره به ابتکارات رزمندگان در این عملیات گفت: فردی به نام علی‌بگ محمدی از روستاهای این منطقه سلاح ژسه و نارنجک تفنگی در اختیار داشت؛ این رزمنده پتوی سربازی را تکه ته کرد و به عقبه نارنجک تنفگی بست و به طرف عراقی‌هایی که در معرض دید او قرار داشتند، پرتاب کرد و آن‌ها تصور کردند اسلحه جدیدی است و از هیبت این نارنجک تفنگی فرار کردند.

وی افزود: شهید شیرودی فرمانده تیم هوانیروز بود که نقش بسزایی در منطقه غرب به ویژه قله‌های بازی دراز ایفا کردند و تیم شهید شیرودی شامل شهید شمشادیان، سعدالله داورزاده، سهیلیان و غیره بود.

باپیرزاده بیان کرد: شهید شیرودی در هشتمین روز از عملیات بازی دراز که در 14 پاتک مورد هجمه دشمن قرار گرفت در آسمان روستای بابا اسکندر و شهرک المهدی مورد اصابت قرار گرفت و در سینه قله‌های دشت‌ذهاب سقوط کرد.

وی گفت: چنانچه این شهید بزرگوار و همرزمانش نبودند روز اول جنگ دستان ما خالی بود اما جرئت و جسارت شهید شیرودی و همرزمانش سبب شد دشمن بیاید و قله‌های بازی دراز را به اشغال درآورد. 

شرایط سخت رزمندگان برای صعود به ارتفاعات بازی‌دراز

حسین رخصی نیز از رزمندگان این عملیات در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، اظهار داشت: بازی دراز یکی از نقاط مهم و حساس جمهوری اسلامی ایران و استان کرمانشاه و شهر سرپل‌ذهاب است که در غرب استان واقع شده و اهمیت این منطقه به این است که برای کشور ما دید و تیر بسیار خوبی در منطقه و قسمت‌های وسیعی از استان دیاله عراق دارد.

وی عنوان کرد: عراق نیز به همین موضوع واقف بود و در همان روزهای نخست جنگ برای اینکه دید و تیر ما را از منطقه بگیرد و بغداد در امنیت کامل باشد این منطقه را تصرف کرد زیرا نزدیکترین نقطه به پایتخت عراق همین جبهه میانی و بازی دراز است.

رخصی گفت: در دفاع مقدس جبهه میانی از بازی دراز تا نزدیکی مهران بود که بهترین و نزدیکترین نقطه به پایتخت عراق محسوب می‌شد و چنانچه ما در این منطقه مقداری پیشروی می کردیم عراق به فروپاشی می‌رسید.

وی افزود: عراق برای آنکه پایتخت و مرکز سیاسی آن‌ها در دسترس و آماج حملات ما نباشد و بتواند در امنیت قرار بگیرد در ابتدا به مرزهای جبهه میانی حمله ور و دفاع مقدس از همین منطقه شروع شد.

این رزمنده دفاع مقدس بیان کرد: از طرفی وقتی این منطقه اشغال شد دید و تیر بسیار خوبی روی بخش غرب استان شامل سه شهرستان قصرشیرین و گیلانغرب و سرپل‌ذهاب داشتند.

وی گفت: در اوایل جنگ که عراق این منطقه را اشغال کرده بود سرپل‌ذهاب آماج حملات مستقیم بود و دشمن شهر ما را با آتش‌های پرحجم کنترل می‌کرد و این برای عراق بسیار مهم بود.

رخصی با اشاره به اینکه سلسله عملیاتی در منطقه بازی دراز طراحی و عملیات متعددی اجرا شد که مهمترین آن عملیات بازی دراز بود افزود: صعود به این ارتفاعات در شرایط کنونی بدون وجود مانع و بدون هیچ تجهیزاتی باز هم بسیار دشوار است اما رزمندگان با وجود حمل تجهیزات نظامی و حمله دشمن به این ارتفاعات صعود کردند.

وی بیان کرد: همین رشادت‌های رزمندگان و از خود گذشتگی‌های جوانان سبب شد امروز نیز بعد از گذشت سالیان سال هنوز مردم عاشقانه بازی دراز را به عنوان یک زیارتگاه بدانند و آنچه که به بازی‌دراز قداست داده خون جوانانی است که برای دفاع از عزت اسلام و مردم به زمین ریخته شده است.

رخصی گفت: رژیم بعث بهترین، زبده‌ترین و مجهزترین سلاح‌ها را به این منطقه گسیل می‌کردند و گاهی صدام در این منطقه فرماندهی نیروها را انجام می‌داد و رزمندگان باید با این شرایط می‌جنگیدند و از سیم خاردارهای حلقوی عبور می‌کردند و از آتش بسیار سنگین ارتش عراق می‌گذشتند.

اصرار رژیم بعث برای حفظ موقعیت در ارتفاعات بازی‌دراز

نظری از دیگر رزمندگان این عملیات در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، اظهار داشت: افراد نظامی و افرادی که درس و جغرافیای نظامی خوانده‌اند عظمت و اهمیت بازی دراز را از نظر موقعیت جغرافیایی به خوبی درک می‌کنند.

وی عنوان کرد: این سلسله ارتفاعات بر سه شهرستان غرب کشور تسلط دارد و نزدیکترین مرز به مرکز حکومت عراق است و این منطقه برای رژیم بعث بسیار اهمیت داشت.

نظری با بیان اینکه ارتفاعات بازی‌دراز بر شهر قصرشیرین مسلط بود و این شهر سقوط کرده بود گفت: همچنین این ارتفاعات بر شهر گیلانغرب و سرپل‌ذهاب و گردنه راهبردی پاتاق مسلط بود و یکی از سه گردنه مهم در ایران همین گردنه پاتاق است.

وی با اشاره به اینکه این ارتفاعات بر کوه‌های اطراف و دشت دیره نیز تسلط دارد افزود: کسی که روی ارتفاعات بازی دراز قرار دارد می‌تواند این شهرستان را کنترل کند و دید و تیر مستقیم داشته باشد و تردد افراد نظامی و غیرنظامی و ادوات را رصد کند.

نظری با بیان اینکه آن روزها روی این قله‌ها تیربار دشمن قرار داشت عنوان کرد: عراقی‌ها از پدافند چهار لول به عنوان تیربار استفاده می‌کردند و کسی بخواهد از پایین به سمت بالا صعود کند باید با خطرات و حملات هوایی و زمینی مواجه شود و این نیازمند ایمان راسخی بود که رزمندگان داشتند.

وی گفت: امکانات ما در مقابل دولت بعث عراق بسیار ناچیز بود اما امدادهای غیبی و ایمان رزمندگان این عملیات را به پیروزی رساند.

انتهای پیام/