منا مسعودی روز پنجشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: وقوع سیل و پیامدهای ناشی از آن در ماه‌های اخیر در نقاط مختلف کشور از جمله فارس موجب شد تا موضوع آبخیزداری بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
این پژوهشگر ادامه داد: این رویکرد می‌تواند به‌عنوان انگیزه‌ای برای مدیریت منابع آبی خدادادی از قبیل بارش برف، باران و تگرگ و راهکاری جهت جلوگیری از سیل و سیلاب باشد.
مسعودی اضافه کرد: اگر آب، خاک، پوشش گیاهی مرتع و جنگل مدیریت شود با آبخیزداری می‌توان جلوی سیلاب را گرفت و هدف آبخیزداری هم این است که در نقطه‌ای که بارش وجود دارد با اقدامات سازه‌ای و غیرسازه‌ای بتوان از وقوع سیلاب جلوگیری کرد.
وی افزود: اجرای عملیات آبخیزداری دستاوردهای دیگری همچون کاهش فرسایش، کاهش رسوب و افزایش آب سفره‌های زیرزمینی را به همراه دارد.
فرسایش خاک، کاهش خطرات ناشی از سیلاب، توسعه و تقویت پوشش گیاهی در شیب‌های ناپایدار برای کنترل هرز آب‌ها و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی از مهمترین اهداف اجرای طرح های آبخیزداری به شمار می‌رود.
او با بیان اینکه سیل اخیر در سیستان و بلوچستان موجب جابه‌جا شدن هزاران تُن خاک و پر شدن مخزن شد، گفت: وقوع سیل نه تنها سبب بروز خسارت‌های فراوان به واحدهای مسکونی، تأسیسات، زیرساخت‌ها می‌شود و جان انسان‌های بسیاری را می‌گیرد بلکه با از بین رفتن ۲ پایه اصلی کشاورزی، یعنی آب و خاک، روند توسعه این بخش مهم و تأثیرگذار را با مشکل و توقف مواجه می‌کند.
مسعودی بر نقش‌آفرینی موثر طرح‌های آبخیزداری در مهار سیلاب تأکید کرد و گفت: اجرای این گونه طرح‌ها به دلیل جمع‌آوری آب‌های سطحی در رفع مشکل تنش خشکسالی بسیار تأثیرگذار است.
وی کنترل فرسایش خاک، کاهش خطرات ناشی از سیلاب، توسعه و تقویت پوشش گیاهی در شیب‌های ناپایدار برای کنترل هرز آب‌ها و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی را از مهمترین اهداف اجرای طرح های آبخیزداری دانست.
این کارشناس آبخیزداری مهمترین عواملی که در زمان وقوع سیل موجبات بروز خسارت را فراهم می‌کنند برشمرد و گفت: آبخیزداری ناکافی و محدود، جنگل‌زدایی و تخریب مراتع، مدیریت نامناسب منابع آب و به‌خصوص مخزن سدها، توسعه نامناسب شهری و روستایی، مسدود ساختن کانال‌های انحراف آب، عدم اقدامات آبخیزداری در بالادست و مداخلات غیراصولی انسانی از مهمترین عواملی هستند که در زمان وقوع سیل موجبات بروز خسارت را فراهم می‌کنند.
مسئولان باید با انجام عملیات آبخیزداری و توسعه پوشش گیاهی به اندازه مناسب و کافی شرایطی را فراهم کنند تا جلوی خسارت‌های احتمالی ناشی از سیل در آینده گرفته شود
مسعودی افزود: همچنین نادیده انگاشتن طبیعت در توسعه شهری و منطقه‌ای، تعدی به حریم و بستر رودخانه و مسیل و پوشاندن مسیل، نادیده انگاشتن دانش موجود در رخداد سیل در دوره‌های بازگشت، توسعه سطح زیرکشت در مناطق و دشت‌های سیلابی شناخته‌شده مجاور رودخانه، دخالت‌های ناپایدار در تالاب‌ها و آبگیرهای کوچک دائمی و فصلی از دیگر عوامل خسارات ناشی از سیل است.
این محقق عدم توجه کافی به آبخیزداری و آبخوان‌داری جهت هدایت رواناب‌ها و جلوگیری از تشکیل سیلاب مخرب را دلیل عمده سیل‌های اخیر دانست و گفت: این باید درس عبرتی برای مسئولان و تصمیم‌گیران باشد تا با انجام عملیات آبخیزداری و توسعه پوشش گیاهی به اندازه مناسب و کافی شرایطی را فراهم کنند تا جلوی خسارت‌های احتمالی آینده گرفته شود و این چیزی است که باید سرلوحه کارهای مسئولان به‌خصوص دستگاه‌های نظارتی باشد.
