به گزارش خبرگزاری مهر، روزنامه اتحاد ملت در گزارشی به ماجرای پرحاشیه «قلیان اکسیژن» پرداخت و نوشت: وزارت بهداشت تصمیم گرفته است برای اجرای طرح مطالعاتی خود، نوع خاصی از قلیان تحت عنوان «قلیان اکسیژن» را در برخی کافی‌شاپ‌ها و قهوه‌خانه‌ها در ۱۰ استان کشور ارائه دهد؛ طرحی که با ابهامات متعددی رو به روست.
مسئولان وزارت بهداشت در توضیح این طرح گفته‌اند مراکزی که قلیان‌های دخانی ارائه می‌دهند به صورت داوطلبانه در طرح تحقیقاتی شرکت می‌کنند و طرح تحقیقاتی در ۳ استان تهران، البرز و آذربایجان شرقی آغاز شده، همچنین امور مربوط به این طرح تحقیقاتی در استان بوشهر و شهر جیرفت در استان فارس در حال انجام است. اما چه شد که وزارت بهداشت به فکر تولید قلیان اکسیژن افتاد؟
محبوبیت خیره کننده قلیان در ایران
قلیان برای نخستین بار در دوره صفوی از هندوستان وارد ایران شد و به نوشته سفرنامه‌نویسان اروپایی از همان زمان ایرانیان استقبال زیادی نسبت به آن به عمل آوردند. نکته جالب اینکه از دوره قاجار محبوبیت قلیان کشیدن درست مثل دوران حاضر بود و از قهوه خانه‌ها و اندرون‌خانه‌ها تا تفرجگاه‌ها و کاروانسراها با قلیان پر شده بود.
اغلب شاهان و شاهزادگان قاجار نیز علاقه زیادی به قلیان کشیدن در هر شرایطی داشتند. اما با گذشت سال‌ها از آن دوران، قلیان همچنان نقشی پررنگ در تفریحات ایرانیان و به ویژه جوان‌ها ایفا می‌کند.
«حسین فرشیدی» معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره افزایش شدید تمایل جوانان به مصرف قلیان می‌گوید: «این روزها شاهد افزایش تعداد دانش‌آموزان سیگاری و قلیانی در کشور هستیم و به طور کلی ۱۴ درصد مردم ایران درگیر مصرف مستمر دخانیات هستند. همچنین روند مصرف دخانیات در بانوان کشور رو به رشد است و نسبت به مصرف آقایان، شتاب بیشتری گرفته است. سن شروع مصرف دخانیات نیز پایین آمده و تعداد بیشتری از دانش آموزان کشور نسبت به گذشته درگیر مصرف سیگار یا قلیان شده‌اند.»
«محمدرضا مسجدی» دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات نیز گفته است که «استعمال سیگار در میان خانم‌ها روند رشدی بالای ۷۰ درصد داشته است. حتی برای دختران ۱۲ تا ۱۵ سال تا ۱۳۲ درصد افزایش داشته است و این ارقام تکان‌دهنده است.»
مسئله قلیان کشیدن در ایران فقط مختص مردم عادی نیست و حتی ورزشکاران نیز قلیان می‌کشند. این ادعایی است که «خداداد عزیزی» چهره مشهور فوتبال ایران در برنامه‌ای تلویزیونی مطرح کرد و گفت که ۸۰ درصد فوتبالیست‌های ما قلیان می‌کشند. خداداد عزیزی در ادامه گفت که خود او هم ۱۶ سال است که قلیان می‌کشد. این آمار و ارقام گرچه نگران کننده به نظر می‌رسند، اما با ورود به هر قهوه‌خانه، کافی‌شاپ یا مرکز تفریحی به راحتی می‌توان متوجه شد که حقیقت دارد.
به گفته پزشکان متخصص قلب و عروق، مواد سمی موجود در دود قلیان می‌تواند در عروق مانده و باعث انسداد آنها و در نتیجه بیماری‌های قلبی شود. همچنین کشیدن سنگین قلیان با سطح بالای تری گلیسیرید که یک عامل اصلی برای پیشرفت بیماری قلبی کرونری است، ارتباط دارد و می‌تواند باعث تغییر در ضربان قلب و ایجاد آریتمی قلب شود.
با این همه مضرات و آسیب‌های قلیان برای افراد مختلف جامعه و محدودیت‌های گاه بیگاه در کنترل مصرف قلیان، تنها زمانی که طرح مبارزه با ارائه قلیان در قهوه خانه‌ها و کافی شاپ‌ها جواب داد زمانی بود که کرونا در کشور اوج گرفت و وزارت بهداشت و نیروی انتظامی با همکاری یکدیگر طرح مبارزه با ارائه قلیان را اجرا کردند.
در آن دوران با توجه به نگرانی‌های گسترده مردم از ابتلاء به کرونا، این طرح تا حد زیادی جواب داد و به ندرت تخلف آشکاری در این زمینه دیده می‌شد. تا همین چند وقت پیش برخی از افرادی که عاشق قلیان بودند و در عین حال نگران سلامتی خود بودند به قلیان‌های میوه‌ای یا تنباکوهای میوه‌ای اعتماد بیشتری داشتند و می‌گفتند با استفاده از این محصولات آسیبی در حوزه سلامتی نخواهند دید اما بررسی‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد قلیان‌های میوه‌ای نیز می‌تواند به اندازه دیگر انواع قلیان آسیب‌زا باشد. حتی ممکن است از میوه‌های کپک زده برای تهیه این نوع قلیان استفاده شود.
به گفته مسئولان وزارت بهداشت، این وزارتخانه در راستای کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف قلیان سنتی، تصمیم گرفته‌اند دست به تولید محصولی بزنند که هم میل جوانان به مصرف قلیان را ارضا کند و هم بی‌آسیب باشد.
حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی قلیان اکسیژن در کشور می‌گذرد ولی وزارت بهداشت اکنون تصمیم گرفته که دست به اجرای گسترده طرح آزمایشی برای بررسی این قلیان‌ها بزند. اما همزمان با انتشار خبر اجرای این طرح، اخباری مبنی بر عوارض استفاده از این نوع قلیان، غش کردن، خنده شدید و حتی مراجعه به بیمارستان و بستری افراد منتشر شد.
این موضوعات واکنش «غلامرضا حیدری» مجری طرح مطالعاتی بررسی «قلیان اکسیژن» را بر انگیخت و او گفت: «مقدار گازهای اکسیژن و نیتروژن موجود در قلیان اکسیژن تنظیم شده و استاندارد است و حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی این دستگاه در کشور می‌گذرد. سهم اکسیژن از ترکیب گازهای به کار گرفته شده قلیان اکسیژن حدود ۸۰ درصد است و نیتروژن می‌تواند به میزان ۵ درصد به ترکیب گازها اضافه شود.»
«بهزاد ولی زاده» رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت نیز در این باره می‌گوید: «این قلیان بعد از اینکه تاییدیه آن از سازمان غذا و دارو گرفته شد به عنوان تجهیزات پزشکی ثبت شده و در سازمان غذا و دارو استانداردهایی برای آن در نظر گرفته شده است. در این وسیله از ترکیب گازهای اکسیژن و ۲ با رعایت حدود تعیین شده در سازمان غذا و دارو برای اطمینان از اینکه ضرری برای سلامتی افراد نداشته باشد استفاده می‌شود.»
با وجود ارائه این توضیحات و تاکید مقام‌های وزارت بهداشت بر سالم و بی‌خطر بودن این نوع قلیان‌ها، هنوز اما و اگرهایی درباره مصرف آن وجود دارد. برخی از کاربران این قلیان‌ها مدعی شده‌اند که پس از مصرف قلیان اکسیژن به خنده افتاده‌اند یا حالتی به آنان دست داده که عادی نبوده است؛ موضوعی که با نگرانی برخی پزشکان همراه شده است.
