کوچ‌نشینی کهن‌ترین شیوه زیست بشر است که پابرجا بودن آن تاکنون از بزرگ‌ترین جاذبه‌های این شیوه معیشت است. همین شیوه خاص زندگی سبب شده است ایلات و عشایر دیدنی‌ترین جاذبه عصر تکنولوژی لقب بگیرند. عشایر به شیوه‌ای جذاب، سنن و آداب و رسوم گذشته خود را حفظ کرده‌اند و این اصالت، به جاذبه‌ای برای صنعت گردشگری تبدیل شده است.
مسکن عشایر و سبک زندگی آنها، زبان، موسیقی، غذاهای محلی، صنایع دستی، رقص و لباس‌های محلی همراه آیین‌های جشن‌های عروسی و محلی از مهم‌ترین جاذبه‌های ایلات و عشایر است. بارزترین مشخصه ایلات و عشایر شیوه زیست آنهاست که برخلاف یک‌جانشینان روستایی و شهری، در کوچ و نقل و انتقال دائمی سیاه‌چادرها و رمه‌های خود هستند.
عشایر کوچ‌رو ایران، یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری فرهنگی‌اند، در حوزه‌های غرب و جنوب غرب، شرق و جنوب شرق، شمال غرب، شمال شرق و مرکزی ایران، ایلات و عشایر پراکنده شده‌اند که در نوع زندگی، عشایر خراسان شمالی از بارزترین زندگی‌های دست‌نخورده و بکر را دارند که یک لحظه زندگی کردن در کنار این اقوام آرزوی هر گردشگری است.
کوچ عشایر، پیشه‌ای است که نسل به نسل از پدر به پسر رسیده و آنها هر سال از جنگل‌های سرسبز و چمنزارهای بادگیر ارتفاعات کوچ می‌کند. کوچی که علاوه بر کمک به رزق، بیانگر سنت و فرهنگی دیرینه است و هم‌مسلکانش نیز آگاه به این موضوع هستند.
رقص سیاه‌چادرها در دامن باد بهار و پاییز، لباس‌های رنگارنگ زنان و مردان ایل، بوی نان تازه و گل‌های وحشی، تقلای رمه‌های تازه از راه رسیده برای بر گرفتن دمی از آب گوارای چشمه، همه هارمونی زیبایی از زندگی آرام و دلنواز ایل عشایر است که باید به آن نگریست و از آنها الگو گرفت.
تمام بار و بنه از لحافی برای خوابیدن، خوراک دام، وسایل برای دوشیدن شیر و تهیه پنیر و غذا، روی اسب یا قاطر بار و حرکت آغاز می‌شود. قشلاق روز به روز سردتر می‌شود. اینک زمان کوچ عشایر خراسان شمالی است؛ کوچ پاییزه و حرکت به سمت قشلاق به سوی استان گلستان. این کوچ، سختی‌های خود را دارد و در میان راه، هزاران مشکل به‌وجود می‌آید، اما چاره‌ای نیست و باید قدم در راه گذاشت. کوچ جدا از کارهای روزمره دامداری نیست، پس از اتراق، خوراک دادن به دام‌ها، دوشیدن شیر و پنیر زدن هنگام کوچ هم ادامه دارد.
با آنکه کوچ‌روی و شبانی، سنتی است که از گذشته‌های دور به امروز رسیده، اما همگام با تغییرات محیط بیرون حرکت کرده است و با توجه به برخی آداب خرد در دل این سنت می‌توان به گوشه‌ای از این تغییرات پی برد.
شاه‌بیت توسعه گردشگری استان مغفول مانده است
رضا روشن‌ضمیر، مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به میز توسعه عشایری، گفت: در سال «جهش تولید با مشارکت مردم» یکی از راه‌های کسب درآمد بیشتر برای عشایر، گردشگری عشایری است. در واقع، تاکنون جامعه عشایری به‌صورت تک محصولی فعالیت می‌کردند و قسمت اعظم فعالیت آنها به دامداری و تولید گوشت محدود می‌شود و فقط مقدار کمی دست‌بافته‌های داری توسط زنان عشایر تولید می‌شود.
وی ادامه داد: باید جامعه عشایری به سوی انجام فعالیت‌های دیگر برای کسب درآمد بیشتر و همچنین ایجاد اشتغال برای فرزندان خود باشند که یکی از آنها گردشگری عشایری است.
وی با اشاره به اینکه عشایر خراسان شمالی جاذبه‌های زیادی برای جذب گردشگران دارند، بیان کرد: نوع معیشت، زندگی و استقرار آنها در مناطق ییلاقی و قشلاقی و حتی مناطق ییلاقی و قشلاقی که در آنجا اتراق می‌کنند، از جذابیت و چشم‌اندازهای زیادی برخوردار است.
روشن‌ضمیر تاکید کرد: شاه‌بیت توسعه گردشگری در خراسان شمالی توسعه گردشگری عشایری است، اما مغفول باقی مانده است و باید آن را جدی گرفت.
وی اظهار کرد: موسیقی، صنایع دستی و دست‌بافته‌های داری که در آن روح طبیعت تجلی پیدا کرده، غذاهای سنتی و نوع پوشش زنان و مردان عشایری خراسان شمالی از دیگر جاذبه‌های این قشر است.
مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی بیان کرد: سالانه حدود ۲۰ میلیون مسافر از این استان عبور می‌کنند که با توسعه گردشگری عشایری می‌توان از این طریق کسب درآمد کرد.
کمبود تسهیلات برای توسعه گردشگری عشایری
ابوالقاسم حیدری، مسؤول میز گردشگری عشایری اداره کل عشایر خراسان شمالی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، بیان کرد: تاکنون ۲۰ منطقه ییلاقی در خراسان شمالی برای اجرای طرح گردشگری عشایری در استان شناسایی شده‌اند که در مناطقی مانند گلیل و سرانی، سالوک، شاه جهان، تخت میرزا، چهل دختران و ... واقع شده‌اند.
وی گفت: متقاضی برای اجرای طرح گردشگری عشایری از سوی عشایر و سایر سرمایه‌گذاران وجود دارد، اما در این میان، کمبود اعتبار سدی برای توسعه این صنعت در استان است.
حیدری افزود: برای ایجاد زیرساخت گردشگری عشایری، متقاضی تسهیلات هست، اما رقم اعطایی اندک است و کفاف تقاضای همه متقاضیان را نمی‌دهد.
وی ادامه داد: سال گذشته، یک میلیارد تومان اعتبار برای میز گردشگری عشایری به این استان اختصاص یافت که این مقدار نیز به متقاضی اختصاص داده شد.
۶۰۰۰ نفر از نوروزگاه‌های عشایری خراسان شمالی دیدن کردند
مهدی خانی، رئیس اداره بهسازی و امور تولید مدیر کل امور عشایری خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به برگزاری نوروزگاه‌های عشایری در نوروز امسال در استان، بیان کرد: ۶۰۰۰ نفر از نوروزگاه‌های عشایری استان در تعطیلات نوروزی امسال دیدن کردند.
وی اظهار کرد: ۱۳ سیاه‌چادر عشایری در ۱۰ کیلومتری شهرهای استان در تعطیلات نوروز برپا و ۳۵۰۰ نفر از خدمات این نوروزگاه‌ها بهره‌مند شدند. در نوروز سال گذشته توسط این سیاه‌چادرها ۷۲۰۰ خدمت به مسافران و گردشگران ارائه شد و موفق شدیم تا امکان توقف ۹۰۰۰ گردشگر و مسافر را در این استان حتی برای یک ساعت فراهم کنیم.
وی با اشاره به اینکه محور آشخانه به جنگل گلستان، یکی از محورهای پرتصادف در نوروز اعلام شد، ادامه داد: با برپایی این سیاه‌چادرها امکان توقف و استراحت مسافران را در جاده‌ها فراهم را کردیم. علاوه بر آن، در این نوروزگاه‌ها موسیقی محلی نواخته می‌شد و مسافران و گردشگران با سبک زندگی جامعه عشایری خراسان شمالی، آداب و سنن، صنایع دستی، غذاها و موسیقی آنها آشنا شدند.
رئیس اداره بهسازی و امور تولید مدیر کل امور عشایری خراسان شمالی بیان کرد: تعدادی از مسافران هنگام توقف اعلام می‌کردند که تصور نمی‌کردند خراسان شمالی، عشایر کوچ‌رو داشته باشد.
وی افزود: خراسان شمالی ۷۳۸۲ خانوار عشایری با بیش از ۳۰ هزار نفر جمعیت دارد. ۳۰ درصد گوشت تولیدی و ۲۸ درصد صنایع دستی تولیدی (دست‌بافته‌های داری) توسط این افراد تولید می‌شود.
انتهای پیام
