حفظ منابع آب، برداشت اصولی از سفره آب‌های زیرزمینی، استفاده بهینه از آب استخراج شده و بازیابی آب‌های مصرفی از مهم‌ترین راهکارهای مراقبت و استفاده بهینه از منابع آبی در مناطق کم آب در دوره خشکسالی است. این راهبردها پیش از ورود به دوره خشکسالی و در دوره پرآبی نیز از نظر مجموعه ورزشی موج‌های آبی دور نبوده و از ابتدای فعالیت، بدون درنظرگرفتن بالابودن ذخایر منابع آبی، رعایت استانداردهای جهانی را خط‌مشی خود قرار داده است.

یکی از پرطرفدارترین ورزش‌های آبی، استخرها و مجموعه‌های ورزشی از این‌ دست هستند. برای اطلاع از نحوه مصرف آب در این مجموعه‌ها به سراغ بزرگ‌ترین مرکز ورزش های آبی کشور رفتیم تا از نزدیک ببینیم در این مجموعه‌ها چقدر برای حفظ "آب" برنامه‌ریزی ‌شده و چگونه از این منبع طبیعی حفاظت می‌شود؟

گفتگوی ما با آقای مرتضی عبدالهی، مدیر عامل مجموعه ورزشی موج های آبی مشهد را در ادامه بخوانید:

با توجه‌ به دوران کم‌آبی در کشور طی سال‌های اخیر، شما چه برنامه‌ای برای رفع این دغدغه مردم و مسئولان داشته و چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

مجموعه ورزشی موج‌های آبی مشهد با هدف ایجاد محیطی شاد و پرجنب‌وجوش برای استراحت و آرامش در کنار ورزش و سرگرمی ایجاد شده است. این هدف همراه با تقویت سلامت روانی و تعامل اجتماعی ما را بر آن داشت تا بیش و پیش از هر چیزی به حفظ منافع ملی و یکی از گران‌بهاترین دارایی‌های این مرزوبوم که آب است، ارج نهاده و برای حفظ آن از بهترین و مدرن‌ترین تجهیزات روز دنیا بهره ببریم.

بر این ‌اساس طی سال‌های گذشته، سیاست‌‌گذاری‌های مجموعه ورزشی موج‌های آبی به‌گونه‌ای بوده که هر سال نسبت به سال گذشته در بهره‌وری آب و صرفه‌جویی منابع آبی موفق‌تر بوده‌ایم.

فارغ از مسائل کلان در موضوع آب که مطرح شد، در مجموعه ورزشی موج‌های آبی، "آب" یکی از باارزش‌ترین عناصری است که بستر اصلی ایجاد و فعالیت این مجموعه است؛ نخست به دلیل آنکه محل فعالیت مجموعه در اقلیم خشک و نیمه‌خشک بارشی قرار داشته و دوم آنکه بهای آب استحصال شده از زمین به دلیل فرایندهای مختلفی که از مرحله اولیه استخراج تا استفاده در بازی‌های مجموعه بر آن اعمال می‌شود، بسیار بالا بوده و به‌عنوان یکی از دارایی‌های پنهان مجموعه از آن یاد می‌کنیم.

چه فرایندهایی روی آب از چاه تا ورود به استخرها و سرسره‌های آبی اعمال می‌شود؟

افزایش دمای آب، حفظ دمای آب، کلرزنی، قیمت کلر، حفظ کدورت آب بر اساس آخرین قوانین استاندارد باعث شده تا قیمت آب مصرفی به‌ازای هر لیتر در موج‌ های آبی بسیار گران تعریف شود.

لطفاً در خصوص هر یک از این مراحل برای مخاطبان توضیح دهید.

مرحله اول، افزایش دمای آب است. آب به‌دست‌آمده از عمق زمین دارای دمای ۱۶ درجه است که آبی بسیار خنک است. طبیعتاً آب تا این حد خنک در استخرها قابل ‌استفاده نبوده و بایستی دمای آن تا سطح قابل‌ تحمل افزایش یابد. لذا این آب به سمت سیستم‌های حرارتی کم‌مصرف هدایت شده و دمای آب از ۱۶ درجه به ۳۰ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد.

مرحله دوم، کلرزنی به کمک تکنولوژی مولتی اکسیدان است. تولید کلر به کمک دانش و روش مولتی‌اکسیدان که جزو به‌روزترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین شیوه‌های تولید کلر در دنیاست، صورت می‌پذیرد. در این روش علاوه بر ضدعفونی آب، کلر مورد استفاده فاقد بو نیز است و با این روش باعث خوردگی و فرسایش لوله‌ها و تأسیسات نمی‌شود.

مرحله سوم، حفظ کدورت آب بر اساس آخرین قوانین استاندارد دنیا است. آب با دمای ۳۰ درجه و کلرزده‌‌ شده به میزان ppm5/2 (مطابق استانداردهای جهانی) وارد استخرها و سرسره‌های آبی می‌شود. طی این مرحله، کارشناسان کنترل همواره دقت دارند تا میزان کدورت آب مطابق قوانین استاندارد ۵/۰ درصد باقی بماند.

در مجموعه ورزشی موج‌ های آبی، آب چطور تصفیه و ضدعفونی می‌شود؟

طبق استانداردهای بین‌المللی، آب استخرها باید هر ۶ ساعت یکبار تصفیه شود، اما ما به دلیل ذخیره انرژی و جلوگیری از اتلاف آب، آب را هر ۴۰ دقیقه یک‌بار تصفیه می‌کنیم. به‌این‌ترتیب که با عبور آب از فیلترهای شنی و گردش دایم آب، وضعیت بهداشتی و سلامت آن تقریباً هر ۴۰ دقیقه یکبار مورد تصفیه قرار گرفته و کل آب‌ گردش داشته و دوباره وارد جریان مصرفی می‌شود.

شایان‌ ذکر است در کنار تمامی قسمت‌های مجموعه موج‌های آبی (رودخانه، استخر موج، استخر بزرگسالان، استخر کودکان و ...) شبکه‌هایی تعبیه شده که آب سرریز را به سمت یک بالانس تانک هدایت می‌کند. آب وارد شده به این مخزن مجدداً وارد چرخه تصفیه، فیلتراسیون، افزایش دما و کاهش کدورت شده و دوباره به سمت استخر هدایت می‌شود.

پس با این اقدامات می‌توان گفت میزان آب مصرفی در مجموعه کاملاً قابل‌ مدیریت است و هدررفت آب بالا نیست؟

بله! کاملاً درست است. با استفاده از روش‌ها و تجهیزات مدرن دنیا و مدیریت کامل، میزان مصرف آب با توجه ‌به موارد ذکر شده و صرفه‌جویی‌های به‌عمل‌آمده در تابستان، به میزان ۱۰ لیتر بر ثانیه و به مدت ۱۴ ساعت در شبانه‌روز است و همین مقدار در سایر ماه‌های سال به مقدار ۱۰ ساعت در شبانه‌روز کاهش می‌یابد. این میزان مصرف آب در طول یک‌سال با مصرف آب یک مزرعه کوچک ۵۵ هکتاری گوجه‌فرنگی برابری می‌کند.

بنابراین، می‌توان گفت تقریباً ۸۰ درصد آب استحصال شده از چاه مجدداً به سیستم برگشته و تنها ۲۰ درصد آن قابلیت مصرف نداشته و به‌صورت ته‌نشین وارد چاه‌های جذبی شده که در احیای چاه آب مجموعه می‌تواند مؤثر باشد.

در بخش نهایی که شبکه دوش‌ها است، چطور مصرف آب را کنترل می‌کنید؟

گفتیم دمای آب از طریق به‌کارگیری سیستم تأسیسات گرمایشی از مبدأ افزایش پیدا می‌کند؛ به دلیل اینکه آبی که به شبکه دوش‌ها هدایت می‌شود قبلاً به دمای مناسب رسیده باشد تا مصرف‌کننده نیاز به باز و بسته کردن شیر آب سرد و گرم تا رسیدن به دمای مناسب نداشته باشد. با همین رویکرد، ما توانستیم با تنظیم مرکزی دمای آب دوش‌ها، سرانه مصرف آب را نسبت به نیمه اول سال، ۵۰ درصد کاهش دهیم. در چنین شرایطی، مصرف‌کننده به‌جای تنظیم دمای آب و درگیر بودن با شیرهای آب، به‌محض باز کردن شیر دوش، از آبی با دمای معتدل و مناسب برخوردار می‌شود. در چنین شرایطی، آب در زمان استفاده مصرف‌کننده برای تنظیم دما، هدر نمی‌رود و ذخیره می‌شود.

همچنین استفاده از سردوش‌های کاهنده مصرف آب باعث شده، آب همراه با مقداری فشار هوا خارج شود تا علاوه بر صرفه‌جویی فراوان در مصرف آب، فشار لازم برای شستشوی مصرف‌کننده نیز فراهم شود.

پس آب مصرفی در این مجموعه به‌طور کامل از محل چاه‌ها تامین می‌شود؟ یعنی نیازی به آب شرب و شبکه شهری ندارید؟

آب به‌دست‌آمده از چاه موج‌های آبی به ۳ روش مصرف می‌شود:

1. آب مورد نیاز مخازن آتش‌نشانی که مستقیماً از چاه به سمت این مخازن هدایت می‌شود.
2. آب مورد نیاز استخرها و سرسره‌ها
3. آب مورد نیاز دوش‌ها و حمام‌ها

تنها آب شرب مصرفی در موج‌های آبی مشهد، برای استفاده در کافی‌‌شاپ و آب‌سردکن‌ها است. آب‌سردکن‌های موج‌های آبی نیز جهت جلوگیری از هدررفت آب به‌گونه‌ای تجهیز شده‌اند که مصرف‌کننده به‌جای لیوان از نی استفاده می‌کند. این‌گونه است که آب تحت هیچ شرایطی هدر نرفته و نهایت مراقبت از آن در این مجموعه صورت می‌گیرد.