به گزارش خبرنگار مهر، موزه ماتناداران در شهر ایروان با نام کامل «ماتنادارانِ مسروپ ماشتوتس» از بنیادهای برجسته ارمنستان به شمار می‌رود که به نام ماشتوتس ابداع‌کننده الفبای زبان ارمنی، نامگذاری شده است.
«ماتناداران» در معنای لغوی به مجموعه‌ای گفته می‌شود که مکانی برای نگهداری اسناد، متون خطی و کتاب‌های دست‌نویس قدیمی یا چاپی است. این مجموعه، علاوه بر حفاظت از این متون، فعالیت‌های علمی دیگری از قبیل جمع‌آوری، ترمیم، طبقه‌بندی، تحقیق و نشر آنها را نیز برعهده دارد.
مدیر ایرانی-ارمنی این موزه فعالیت‌های زیادی در راستای شناخت دو کشور ایران و ارمنستان انجام می‌دهد از جمله برگزاری چندین نمایشگاه و تبادل اطلاعات برای خوانش و مرمت نسخ خطی. یکی از این برنامه‌ها در راستای بزرگداشت نقاش ایرانی ارمنی بود پیش از این هم بارها نمایشگاه‌هایی برگزار کرد که هر کدام با استقبال خوبی مواجه شده است.
امروز نیز قرار است نمایشگاهی با عنوان شعر تندیس‌ها به مناسبت صد و سی سالگی آندره سوروگیان در موزه ماتناداران افتتاح شود. این موزه با همکاری مؤسسه علمی نسخه‌های خطی ماتنداران، موزه کلیسای اچمیادزین و مادر آتور آثار نقاشی «آندره سوروگیان» نقاش و هنرمند ایرانی-ارمنی از شاهنامه فردوسی را به نمایش می‌گذارد.
ایوت تجریان مدیر بخش موزه ماتناداران
آندره سوروگیان معروف به درویش‌خان، نقاش برجسته مینیاتور و یکی از بنیان‌گذاران شیوه مردمی در نقاشی ایرانی معروف به نقاشی قهوه‌خانه‌ای بوده است و در نقاشی ایرانی و سبک نقاشی مینیاتور صاحب سبک بود. این هنرمند ارتباط تنگاتنگی با مردم ارمنی و گذشته تاریخی آنها داشت.
پیش از این نیز همایشی برای این هنرمند ارمنی-ایرانی با همکاری با همکاری سفارت جمهوری ایران در جمهوری ارمنستان، مرکز فرهنگی سفارت جمهوری ایران در جمهوری ارمنستان و بنیاد سوروگیان برگزار شده بود.
در این راستا «ایوت تجریان» مدیر بخش موزه ماتناداران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: این نمایشگاه با هدف یادبود این هنرمند ایرانی-ارمنی برپا شده است. پیش از این آمانوئل سوروگیان نوه آنتوان و فرزند آندره، که اکنون ۹۴ ساله ساکن آلمان هست، کلکسیون بزرگی از آثار پدر و عکس‌های پدربزرگش (آنتوان عکاس مشهور دوره ناصرالدین شاه) را اهدا کرده بود.
وی با بیان اینکه این نمایشگاه به مدت ۶ ماه در موزه ماتناداران برپا خواهد بود گفت: ما در این موزه و در موزه اچمیادزین نیز آثاری از سوروگیان داریم که به نمایش می‌گذاریم. در مجموع حدود ۳۰ اثر به نمایش گذاشته می‌شود که وی از داستانهای شاهنامه کشیده است. آثاری که از آندره سوروگیان در موزه ماتناداران نگهداری می‌شود با آثار موجود در موزه کلیسای اچمیادزین تفاوت دارد. آثار آنجا از اسطوره‌های تاریخی ارمنی است، ولی آثار موزه ما بیشتر از خیام و باباطاهر و شاهنامه فردوسی است.
تجریان که موضوع پایانه نامه‌اش «زندگی و آثار آنتوان سوروگین، عکاس ایرانی» بوده است گفت: این موزه به انیستیتوی نسخه شناسی و موزه نسخه‌های دست خطی معروف است و کسی به عکس‌های آرشیوی آن توجه نکرده بود در حالی که نگاتیوهای شیشه‌ای و عکس‌های زیادی از نسل اول عکاسان ارمنی درباره ایران داریم. من سه سال روی آن کار کردم و نتیجه آن برگزاری چند همایش و نمایشگاه شد.
در حال حاضر هم می‌توان نمایشگاه موقتی از تصاویر عکاسان ارمنی که به ایران آمده و عکاسی کرده‌اند را مشاهده کرد. این نمایشگاه به مدت ۶ ماه باید برگزار می‌شد اما هر بار به دلیل استقبالی که از آن شد، تمدید کردیم.
آندره سوروگیان ۹ سال در انزوا به سر برد و غرق در آثار فردوسی شد و ۴۱۶ اثر از شاهنامه فردوسی را نقاشی کرد که با تاریخ فوت این شاعر همخوانی داشت
تجریان به برگزاری نمایشگاه قاجار نیز اشاره کرد و گفت: این نمایشگاه هم به دلیل استقبال زیاد، بارها تمدید شد. منتها ما نمی‌توانستیم نسخه‌ها را خیلی طولانی به معرض نمایش بگذاریم به همین دلیل در طول سه سال، بارها آثار جا به جا می‌شد.
وی گفت: در این موزه بیش از ۴۵۰ نسخه ایرانی داریم و قسمتی از آن متعلق به دوره قاجار است. برخی از نسخه‌ها ناشناس هستند یا دیباچه ندارند بنابراین با توجه به سبک تهیه کاغذ و خط می‌توانستند قاجاری باشند. از این آثار هم در نمایشگاه استفاده کردیم. ایران برای ارمنیان بسیار مهم است و الهام بخش کارهای هنری آنها می‌شود. مانند آندره سوروگیان که عاشق ایران بود.
وی که پیش از این مدیر بخش هنری موزه بوده است گفت: بعد از اینکه من مدیر موزه مانتاداران شدم، ۹۰ درصد نمایشگاه‌ها و برنامه‌هایمان مرتبط با ایران است حتی نوروز امسال سفره هفت سین در موزه چیدیم. چون معتقد هستم کشورهای همسایه باید همدیگر را بشناسند. زمانی که ارمنستان جزو شوروی بود روابط بین دو کشور ایران و ارمنستان هم کم شد. اما الان زمانی است که باید روابط سیاسی و فرهنگی را احیا کنیم. چون هر کار بزرگی از کارهای فرهنگی نشأت می‌گیرد حتی سیاست.
یکی از نقاشی‌های آندره که به عنوان شاهکار او یاد می‌شود
وی ادامه داد: من در راستای همکاری‌های مشترک یک سفر به همراه همکارانم در موزه به شهرهای قم و تهران داشتیم و از کتابخانه مرعشی، مرکز میراث مکتوب، کتابخانه مرکزی و بنیاد ایرانشناسی دیدن کردیم. در کتابخانه مرعشی و کتابخانه های دیگر تعداد نسخ ارمنی وجود دارد که هیچ وقت روی آن کار نشده است.
تجریان گفت: همچنین همکاری زیادی با سفارت ایران و رایزنی فرهنگی ایران در ارمنستان می‌کنیم. در نظر داریم تا مرمت گران نسخ ایرانی و ارمنی هم با یکدیگر آشنا شوند. چند وقت پیش هم از یکی از مرمتگران مشهور ایرانی دعوت شد تا در دو هفته کارگاه عملی و تئوری برگزار کند. از ایروان هم قرار است چند نفری به ایران بیایند تا فعالیت‌های مشترک انجام شود.
