برنامه تلویزیونی بی‌واسطه با اجرای محمد دلاوری، محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که در هر قسمت سراغ یک موضوع و بررسی ابعاد مختلف آن می‌رود. این برنامه روزهای زوج ساعت ۱۹ از شبکه یک و روزهای فرد ساعت ۲۲ از شبکه تهران پخش می‌شود. سید محمد علی صدری‌نیا، تهیه کننده و کارگردان برنامه درباره رویکرد فصل دوم «بی‌واسطه» گفت‌وگویی با خبرنگار تلویزیون ایرنا داشته که متن آن در ادامه آمده است.
چه انگیزه‌ای باعث شد تا فصل دوم «بی‌واسطه» را بسازید؟
پس از بازخوردهای خوبی که در فصل اول برنامه بی‌واسطه از رسانه‌ها و مخاطبان دریافت کرد، تیم سازنده به این فکر افتاد در فصل دوم به سراغ موضوعات جدیدتر، به روزتر و چالش برانگیزتر برود. لذا برای طراحی درست، تلاش شد بر اساس بازخوردهای مثبت و استقبال مخاطب پیش برویم و موضوعات را بر همین مبنا بسنجیم.
به همین جهت در فصل دوم بی‌واسطه توجه ویژه به مخاطب و سلیقه آنها شد. چون همین بازخوردهای مثبت بود که به تیم سازنده انگیزه و نشان داد بی‌واسطه همچنان ظرفیت تولید دارد و می‌تواند به سراغ سوژه‌های جذاب‌تر و البته جدی‌تر برود.
«بی‌واسطه» خودش را داخل استودیو محدود نکرد
علت این استقبال را در سوژه‌ها می‌بینید یا نحوه پرداختن به آنها؟
یکی از ویژگی‌های بارز برنامه بی‌واسطه در این است که خودش را داخل دکور و استودیو محدود نکرد و با دوربین به سراغ سوژه‌های گوناگون و ماجراجویی در دل آنها رفت. تیم سازنده از همان ابتدا تصمیم گرفته بود اگر قرار است به سراغ یک موضوع برود و درباره آن صحبت کند از نزدیک و بدون واسطه چه در داخل تهران و چه استان‌های دیگر ورود کرده و آن را دنبال کند. همین موضوع برای برنامه بی‌واسطه یک مزیت بود و آن را برای مخاطب جذاب‌تر کرد.
در کنار منفعل نبودن برنامه بی‌واسطه، زبان مطالبه‌گر محمد دلاوری بر جذابیت‌اش افزوده بود. این نگاه مطالبه‌گرانه البته به صورتی بود که هم جنبه‌های مثبت سوژه و هم جنبه‌های قابل انتقاد را می‌دید. از این رو دچار خودسانسوری نمی‌شد و تمام تلاش برنامه بی‌واسطه در این بود که بدون خودسانسوری به موضوعات گوناگون بپردازد و خود را به سوژه‌های مورد نظرش نزدیک کند.
با توجه به آنچه گفتید رویکردی که در فصل دوم «بی‌واسطه» در نظر گرفته‌اید به چه صورت است؟
مسائلی که در برنامه بی‌واسطه به آن پرداخته شده دارای چند وجه است. یک وجه، موضوع و پرونده‌ای است که به خودی خود اهمیت دارد. یک وجه، شخصیت مهمان است که آن فرد، اصالت و موضوعیت دارد. وجه دیگر، لوکیشنی است که دوربین بی‌واسطه به سراغ آن رفته است. به عنوان مثال رفتن دوربین برای اولین بار به منطقه نظامی پارچین و کارخانه اسلحه سازی جذابیت موضوعی بود که در بی‌واسطه انجام شد.
در کنار وجوه متفاوتی که در فصل دوم بی‌واسطه به آن پرداخته شده تلاش، شده است تا سراغ هر موضوعی می‌رویم، شخصیت محوری آن جا را با خود همراه سازیم. به عنوان مثال با رئیس سازمان انرژی اتمی، رئیس دانشگاه آزاد، رئیس اورژانس، رئیس راهداری و... گفت و گو انجام شده است. از آنها خواستیم تا مقابل دوربین قرار بگیرند و سعی شده از شخص اول و شناخته شده آن دستگاه و ارگان موضوع مورد نظر را پیگیری کنیم.
با این حساب، برنامه به موضوعات نگاه کلان دارد؟
بله، طراحی برنامه بی‌واسطه به گونه‌ای است که در هر قسمت یک موضوع را در قالب پرونده پیگیری می‌کند. موضوع‌هایی که از نظر افکار عمومی جذاب و چالشی هستند و همواره مخاطبان درباره آن سوال دارند. همچنین به سراغ مواردی رفته‌ایم که ماجرا و قصه آنها کمتر شنیده و درباره آن صحبت شده است. ضمن آنکه با دوربین بی‌واسطه ابعاد گوناگون آن را بررسی و روایت می‌کنیم.
آیا در فصل دوم بخشی را در نظر گرفته‌اید که پیگیری مطالبات و وعده‌های موضوعات فصل اول باشد؟
بله، یکسری از موضوعاتی که در فصل اول به آنها پرداخته شد نیاز به پیگیری داشت و یکسری بحث‌هایی در آن اتفاق افتاد که باید زمان می‌گذشت تا به نتیجه می‌رسید. ضمن آنکه در فصل اول وعده‌هایی در آن داده شد که باید با یک بازه زمانی متوجه می‌شدیم این وعده‌ها عملی شده است یا خیر. لذا قرارمان بر این شد تا در فصل دوم آیتمی را در نظر بگیریم تا به انعکاس آن موضوعات بپردازیم و نشان دهیم همچنان پیگیر برخی از موضوعاتی که در فصل اول مطالبه‌گری کردیم بوده‌ایم و به راحتی از کنار آنها عبور نکرده‌ایم. مثلا وعده‌هایی که مسئولان دادند بعد از گذشت چند ماه به چه نقطه‌ای رسیده‌اند.
مسائلی مانند موضوع محیط زیست که در فصل اول این برنامه چند وعده داده شده بود. وعده‌هایی مانند کاهش سهم کیسه‌های پلاستیکی یا موضوع آرادکوه و ساماندهی آنجا، یا موضوع فرودگاه امام خمینی (ره) که رئیس آن در برنامه درباره ساخت ترمینال جدید گفت و درباره بخش‌های منطقه آزاد این فرودگاه قول‌هایی را در برنامه داد. بنابراین در فصل دوم قرار است به سراغ سوژه‌های این چنینی که در فصل قبل رفته بودیم نیز برویم و ببینیم مطالبه‌گری‌ها و وعده‌هایی که داده شد به کجا رسیده است و آنها در برنامه انعکاس داده خواهد شد. چون موضوع پیگیری و مطالبه‌گری در برنامه بی‌واسطه بخش مثبت آن است و همواره مخاطب‌ها به آن علاقه داشته‌اند برای همین هم ما به این بخش نگاه ویژه‌ای داشته‌ایم.
نگاه ویژه شما در فصل دوم بیشتر به سمت چه نوع موضوعاتی است و آیا این اتفاق باعث شده تا با فصل اول از نظر پرداختن به موضوعات تفاوت به وجود آورد؟
در برنامه بی‌واسطه دوربین سراغ مکان‌ها، بخش‌ها و سوژه‌هایی رفته است که مخاطب از آن اطلاعی نداشته و دوربین بی‌واسطه برای اولین بار آنها را ثبت و پخش کرده است.
نگاه جدید به موضوعات اجتماعی باعث شده تا فصل دوم «بی‌واسطه» در مقایسه با فصل اول دارای تفاوت‌های جدی باشد
در فصل دوم دوربین برنامه با جنسی از موضوعات مواجه شده که مخاطبان آن فضاها را ندیده‌اند و اساسا تصاویری که گرفته شده در رسانه ملی پخش و روایت نشده است. از این رو تصور می‌کنم نگاه جدید به موضوعات اجتماعی باعث شده تا فصل دوم بی‌واسطه در مقایسه با فصل اول دارای تفاوت‌های جدی باشد. کار متفاوت دیگری که در فصل دوم برنامه بی‌واسطه رخ داده این است که نگاه پرونده‌ای به موضوعات داشته است. به عنوان مثال سراغ وزارت نیرو رفته و با موضوع آب به کلیت بحران آب در کشور پرداخته است.
در همین قسمت موضوع به سمت وضعیت آب در سیستان و بلوچستان تا دریاچه ارومیه رفته است. آنجا موضوع به سادگی و با چند گفت و گو رها نشده است. کاروان بی‌واسطه به سراغ سیستان و بلوچستان رفته تا ببیند حرف‌هایی که بر روی کاغذ زده شده تا چه میزان عملیاتی شده و تا چه میزان پیشرفت داشته است. از این طریق بی‌واسطه نشان می‌دهد اگر درباره موضوعی در برنامه صحبت می‌شود در حد صحبت و وعده باقی نماند و عوامل سازنده بی‌واسطه به عنوان نماینده افکار عمومی سراغ آن می‌رود و پیگیر خواهد بود.
اعتیاد، کودکان کار و معضلات معلولان در فصل دوم
رویکرد دیگری که در فصل دوم بی‌واسطه پیش گرفته شده و باعث تفاوت جدی با فصل اول آن شده، این است که موضوعات به صورت روایت و قصه‌ای پر ریتم ارائه می‌شود. تلاش شده تا در بازه زمانی حدود ۵۰ دقیقه‌ای در هر قسمت، یک روایت داستانی و مستندگونه را به نمایش درآورد. روایت‌هایی که پر ریتم و جذاب هستند. سهم بیشتر موضوعات در فصل دوم برنامه بی‌واسطه، اجتماعی است. اعتیاد، کودکان کار، معضلات معلولان، اوتیسم و... از جمله سرفصل‌هایی هستند که شاید در فصل اول جایگاهی نداشت.
آیا موضوعی و سوژه‌ای بوده است که بعد از مطرح شدن در برنامه «بی‌واسطه» حل شده باشد؟ یا وعده‌ای بوده که بعد از مطرح شدن در این برنامه محقق شود؟
از آنجایی که در فصل اول برنامه بی‌واسطه جنس موضوعات کلان‌تری بود و رسانه‌های متعددی نیز به آن پرداخته بودند عملا نمی‌توانستیم بگوییم تاثیر مطالبه‌گری و پرداختن به آن در این برنامه در محقق شدن یکسری از وعده‌ها و یا برطرف شدن معضلات آن اثر گذاشته است. اما در در فصل دوم به دلیل پرداختن به موضوعات و سوژه‌های ملموس‌تر و مشخص‌تر قابل اندازه گیری است که فلان موضوع پس از مطرح شدن در برنامه بی‌واسطه تا چه میزان تاثیر داشته و توانسته در مطالبه‌گری که می‌کند به پاسخ مورد نظرش هم دست پیدا کند و پیگیری آن مطالبه نیز مشخص‌تر خواهد شد که بالاخره به نتیجه خواهد رسید یا خیر. با توجه به این موضوع تصور می‌کنم در فصل دوم بی‌واسطه چهار پنج موضوع وجود دارد که هر کدام از آنها در زمان پخش‌شان، رسانه‌ها مطرح خواهندکرد و از این رو پیگیری ما نیز جدی‌تر خواهد بود.
«بی‌واسطه» بعد از پایان فصل دوم باز هم ادامه خواهد داشت؟
با وجود تمام سختی‌هایی که ساخت این برنامه دارد؛ اما در صورت نگاه مثبت به آن و همراهی با ما، امکان ادامه کار از سوی تیم تولید وجود دارد. همچنان سوژه‌های جذابی چه در تهران و چه در سایر شهرهای دیگر کشور هستند که هنوز به آنها یا به درستی یا اصلا پرداخته نشده است. به هر حال با تولید مستمر است که مطالبه‌گری‌ها و پیگیری وعده‌های مطرح شده در برنامه بی‌واسطه نتیجه بخش خواهد بود. برای همین ما به عنوان تیم سازنده هم علاقه مند هستیم و هم آمادگی داریم تا همچنان بی‌واسطه تولید شود و این استمرار همچنان ادامه داشته باشد.
