علائم بیماری ام اس در زنان چیست؟
ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس (MS) نوعی بیماری خودایمنی است که سیستم عصبی مرکزی را درگیر می‌کند؛ یعنی مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد علائم بیماری ام اس در زنان بیش از مردان شایع است. پزشکان بر این باور هستند که تغییرات هورمونی در زنان ریسک بروز این بیماری را در آن‌ها بیشتر کرده است. تشخیص MS کار چندان ساده‌ایی نیست و حتی با بروز علائم شایع آن پزشکان به‌طور قطع بیماری را تایید نمی‌کنند. آن‌ها پس از پیگیری وضعیت بیمار و نتایج آزمایش در این مورد اظهارنظر خواهند کرد.
از مهم‌ترین علائم ام اس در زنان جوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قاعدگی‌های شدید
به نظر می‌رسد زنانی که به ام اس مبتلا هستند، نسبت به سایر زنان دوره‌های قاعدگی سنگین‌تری را تجربه می‌کنند. همچنین این زنان بیشتر با سیکل‌های پریودی نامنظم مواجه می‌شوند. البته در این مورد به تحقیقات علمی بیشتری نیاز است؛ زیرا مشکلات قاعدگی زنان دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد.
مشکلات بینایی
از علائم اولیه ام اس در زنان می‌توان به مشکلات بینایی اشاره کرد. در این میان سه مشکل زیر بیشتر از بقیه شایع هستند: نوریت بینایی (optic neuritis)
در این بیماری عصب چشم ملتهب می‌شود و اغلب یک چشم را درگیر می‌کند. مهم‌ترین علائم آن شامل موارد زیر می‌شود:
- تاری دید
- از دست دادن تمام بینایی یا بخشی از آن
- تغییرات در دید به‌ویژه در شب دوبینی (double vision)
دوبینی وضعیتی است که در طی آن بیمار از یک جسم واحد، ۲ تصویر را مشاهده می‌کند. این مشکل می‌تواند یک یا هر ۲ چشم را درگیر کند. از دیگر علائم این مشکل چشمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر در جهت یا مکان تصاویر دوبینی؛ تصاویر می‌توانند عمودی، افقی یا حتی مورب باشند.
- با حرکت چشم‌ها یا سر، شدت دوبینی افزایش پیدا می‌کند. نیستاگموس (Nystagmus)
در این بیماری که می‌تواند از علائم ام اس در زنان باشد، چشم به‌طور غیرارادی حرکات ناگهانی، سریع و متناوب دارد. نیستاگموس می‌تواند با علائمی دیگری مانند کاهش دید و بینایی نیز همراه باشد.
بی‌حسی
بی‌حسی بدن، صورت، دست و پاها از دیگر علائم ام اس در زنان است که اغلب در ابتدای بیماری خود را نشان می‌دهند. بیماران اغلب آن را به صورت گزگز، سوزن‌سوزن شدن یا از دست دادن حس توصیف می‌کنند. این بی‌حسی‌ها از نظر شدت می‌توانند خفیف یا شدید باشند. بسیاری از بیماران در همین مرحله از انجام دادن فعالیت‌های روزمره خود ناتوان هستند و حتی ممکن است با مشکلات ارتوپدی نیز مواجه شوند. در این شرایط علاوه‌بر بر دکتر متخصص مغز و اعصاب باید با دکتر ارتوپد نیز مشورت شود.
مشکلات مثانه
یکی دیگر از علائم ام اس در زنان می‌تواند مشکلات مثانه باشد که اغلب به شکل‌های زیر خود را نشان می‌دهد:
- ناتوانی در تخلیه کامل ادرار
- نشت ادرار
- تکرر ادرار
- بی‌اختیاری ادرار
- احتباس ادرار: در این حالت بیمار در شروع ادرار مشکل دارد
شدت و نوع این علائم در همه بیماران یکسان نیست و به فاکتورهایی مانند میزان آسیب اعصاب مثانه بستگی دارد.
خستگی
رابطه بین خستگی و ام اس در زنان پیچیده است. این بیماری با آسیب سیستم مرکزی باعث اختلال در انتقال طبیعی سیگنال‌های عصبی می‌شود. این فرآیند می‌تواند خستگی در زنان مبتلا به ام اس را توجیه کند. علاوه‌بر این، خستگی در این بیماران می‌تواند ناشی از عوامل ثانویه باشد. برای مثال اختلالات خواب یکی دیگر از علائم ام اس در زنان است که منجر به کیفیت پایین خواب شبانه می‌شود. به همین دلیل این بیماری در طی روز انرژی کافی ندارند و احساس خستگی می‌کنند. البته باید توجه داشته باشید خستگی در زنان می‌تواند دلایل متعدد داشته باشد.
مشکلات گوارشی
علائم ام اس در زنان می‌تواند به شکل ناراحتی‌های گوارشی مانند یبوست و اسهال بروز کنند. از آنجا که این بیماری سیستم اعصاب مرکزی را هدف قرار می‌دهد، می‌تواند عملکرد اعصاب در اندام‌های مختلف بدن مانند روده‌ها را نیز مختل کند. به این ترتیب ماهیچه‌های روده عملکرد خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل این بیماران با مشکلاتی مانند اسهال یا یبوست مواجه می‌شوند. همچنین ام اس می‌تواند باعث کاهش حس در اجابت مزاج شود، یعنی بیمار به درستی حس نمی‌کند چه زمانی باید اجابت مزاج را انجام دهد. تاخیر در تخلیه روده ریسک مشکلات گوارشی مانند یبوست را افزایش می‌دهد.
بارداری چه تاثیری بر علائم ام اس در زنان دارد؟
با شروع بارداری و در طی آن، سطح هورمون‌های بدن تغییر می‌کند، همچنین استرس فیزیکی زیادی به بدن تحمیل می‌شود. مجموعه این عوامل ریسک تشدید برخی علائم ام اس در زنان را در طی این دوران افزایش می‌دهد. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس خستگی
- مشکلات روده و مثانه
- مشکلات راه رفتن
به همین دلیل دکتر مغز و اعصاب با همکاری با متخصص زنان و زایمان داروهایی را تجویز می‌کند تا علاوه‌بر حفظ سلامت جنین و مادر، علائم ام اس در این دوران نیز مهار شود.
تغییر شناختی
در تغییر شناختی فرآیندهای ذهنی مختلف مربوط به پردازش و حفظ اطلاعات مختل می‌شوند. از مهم‌ترین علائم تغییرات شناختی در زنان مبتلا به ام اس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات حافظه: بیماران ممکن است حافظه کوتاه‌مدت خود را از دست بدهند یا در یادآوری اطلاعات دچار مشکل شوند. همچنین ممکن است فراموشی را تجربه کنند.
- ناتوانی در تمرکز: این بیماران در انجام کارهایی که به تمرکز نیاز دارند، با مشکل مواجه هستند.
- کاهش سرعت پردازش اطلاعات: در این حالت ممکن است بیمار به سرعت نتواند عکس‌العمل نشان دهد یا در واقع به مدت زمان بیشتری برای واکنش نیاز دارد.
تفاوت علائم ام اس و کم خونی در زنان چیست؟
برخی علائم ام اس می‌توانند با علائم کم‌خونی تداخل داشته باشند اما این ۲ بیماری کاملا با هم متفاوت هستند.
بیماری MS در درجه اول بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد و منجر به طیف گسترده‌ای از علائم عصبی مانند خستگی، ضعف، بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها، مشکلات در راه رفتن، مشکلات هماهنگی، تغییرات بینایی، اسپاسم یا سفتی عضلانی و... می‌شود.
کم‌خونی یا آنمی بیماری است که به دلیل کاهش تعداد سلول‌های خونی (هموگلوبین) رخ می‌دهد. خونریزی، عفونت، بیماری‌های مزمن و ژنتیکی از مهم‌ترین دلایل بروز آن به‌شمار می‌روند. کم‌خونی در زنان اغلب به دلیل فقر آهن است.
