گندم به‌خاطر نقش مهمی که در عرصه سیاسی و اقتصادی کشورها بخصوص کشورهای در حال توسعه ایفا می‌کند، یک محصول استراتژیک در تمام دنیا به‌شمار می‌آید. اهمیت اقتصادی گندم چه از نظر تولید و چه از نظر تغذیه در دنیا بیش از سایر محصولات کشاورزی است، حتی در مناطقی که به علت متغییر بودن شرایط اقلیمی یا خشکی محیط، امکان تولید نباتی نباشد، می‌توان گندم را کاشت کرد.
گندم از نظر تولید و سطح زیر کشت، مهمترین محصول کشاورزی ایران است و افزایش محصول آن روز به روز مورد توجه قرار گرفته است و از نظر اقتصادی و تامین غذای اصلی اهمیت زیادی دارد، روند رو به رشد جمعیت و بالا گرفتن مصارف سرانه مصرف انسان، موجب شده است که هر سال میزان مصرف گندم زیادتر شود و در شرایط تولید نسبتاً مساوی، پیوسته بر میزان واردات اضافه شود.
تولید گندم از جهت‌های مختلف آنقدر مهم است که روز ۳۱ فروردین ماه به نام روز ملی گندم و نان نامگذاری شده است. یکی از قطب‌های مهم اقتصادی در خراسان شمالی حوزه کشاورزی است و بسیاری از کشاورزان این استان در حوزه تولید گندم فعالیت دارند و بخش بزرگی از سطح زیر کشت اراضی کشاورزی در این استان به این محصول اختصاص دارد.
۸۵ درصد گندمکاران براساس اصول فنی کار می‌کنند
علی‌اکبر ناصری، مسؤول تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال مرکز تحقیقات خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: گندم به‌عنوان یک محصول استراتژیک در کشور اهمیت زیادی دارد و از لحاظ امنیت غذایی و به‌دلیل اینکه قوت غالب مردم را تشکیل می‌دهد جزو اولویت‌های کاری وزارت جهاد کشاورزی است.
وی گفت: برای افزایش تولید گندم و ارتقای کیفیت این محصول، برنامه‌های مختلفی مانند تولید بذور اصلاح‌شده، آموزش گندمکاران، انجام حمایت‌های فنی و اعتباری و .... در حال انجام است. علاوه بر آن، دو سال است که طرح جهش تولید در دیمزارها در حال انجام است که در این طرح، مجموعه‌ای از حمایت‌ها از سوی دولت برای کشاورزان انجام می‌شود تا کشور در زمینه تولید این محصول به سمت خودکفایی پیش رود.
ناصری ادامه داد: یکی از اقداماتی که برای گندمکاران استان در حال انجام است، آموزش روش‌های نوین به زراعی است تا کشاورزان روش‌های سنتی تولید گندم را کنار بگذارند و تغییر در سبک مدیریت در مزرعه را انجام دهند که این امر مبتنی بر یافته‌های علمی و تحقیقاتی است. در این زمینه، در استان اقدامات بسیار خوبی انجام شده و از نتایج علمی به‌دست آمده به نحو احسن استفاده شده است، به‌طوری که ۸۵ درصد گندمکاران براساس اصول فنی و دستورالعمل های فنی کار می‌کنند.
وی بیان کرد: ۱۵ درصد باقی‌مانده کشاورزان خرده‌مالک یا افرادی هستند که در مناطق دوردست فعالیت می‌کنند و برای دستیابی به ظرفیت‌های علمی و روش‌های نوین دسترسی‌های لازم را ندارند.
۴۰ درصد از بذور اصلاح‌شده مورد نیاز خراسان شمالی در استان تولید می‌شود
مسؤول تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال مرکز تحقیقات خراسان شمالی ادامه داد: یکی از اقدامات شاخص برای ارتقای تولید گندم استفاده از ارقام اصلاح‌شده این محصول است. در حقیقت، بذر بهترین و اثرگذارترین نهاده در افزایش راندمان تولید است و به‌عنوان منبع ژنتیکی محسوب می‌شود و تا ۳۵ درصد موجب افزایش عملکرد در واحد سطح می‌شود.
وی با اشاره به اینکه خراسان شمالی سه اقلیم سرد، معتدل و گرم و خشک دارد، اظهار کرد: ۲۲ رقم گندم و جوی اصلاح‌شده جدید تولید و تکثیر شده است و در استان از آن استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه نیاز بذری گندم و جو در این استان ۳۰ هزار تن است، گفت: از این میزان نیاز بذری استان تا ۲۵ هزار تن است.
مسؤول تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال مرکز تحقیقات خراسان شمالی بیان کرد: ۴۰ درصد نیاز بذری اصلاح‌شده استان در داخل تولید و ۱۰ درصد از خارج استان وارد می‌شود و ۵۰ درصد کشاورزان از بذور خود تولیدی خود در امر کشت استفاده می‌کنند.
استفاده از روش‌های علمی برای پایدار نگه داشتن و افزایش تولید گندم
وی درباره دغدغه‌های تولید گندم و نان در این استان، اظهار کرد: یکسری ناملایمت‌های اقلیمی مانند خشکسالی، سرمازدگی و ... سر راه تولید گندم و سایر محصولات کشاورزی وجود دارد، اما برای اینکه بتوان میزان تولید را پایدار نگه داشت و حتی میزان آن را در این شرایط افزایش داد، باید از روش‌های علمی و تحقیقاتی استفاده کرد و روش‌های سنتی را کنار گذاشت.
تولید نان با کیفیت نقش مهمی در دورریز آن دارد
وی تاکید کرد: نان از قدیم به‌عنوان رزق و روزی برای مردم مقدس بوده و در گذشته به دورریز و اسراف نان توجه می‌کردند، اما به این امر مهم کمتر توجه شده است.
ناصری اظهار کرد: ۳۰ درصد تولیدات کشاورزی دورریز می‌شود که نان نیز همین‌طور است که عدد خیلی بزرگی است و با مصرف درست می‌توان این مقدار دورریز را به چرخه مصرف بازگرداند که در این صورت بسیاری از مشکلات حل می‌شود. البته زنجیره تولید و پخت نان با کیفیت نیز تاثیر خیلی زیادی دارد و این امر در کاهش دورریز نان موثر است.
نیاز سالانه خراسان شمالی به ۱۳۰ هزار تن گندم
نامور، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه میزان خرید گندم به شرایط اقلیمی سال بستگی دارد، گفت: ۹۹ هزار و ۵۰۰ تن گندم در سال گذشته در این استان خریده شد و که در آن سال خشکسالی شدیدی حاکم بود.
وی با اشاره به اینکه نیاز خراسان شمالی به گندم ۱۳۰ هزار تن است، افزود: با توجه به کسری، مجبور شدیم مقداری از گندم را از سایر استان‌ها و حتی مقداری را نیز از خارج کشور تامین کنیم که آرد تامین‌شده از خارج کشور هر ماه به مقدار مشخصی به کارخانه‌های تولید آرد برای تولید آرد با کیفیت داده می‌شود.
سرانه مصرفی آرد در خراسان شمالی ۲ کیلوگرم بیشتر از سرانه کشوری
وی بیان کرد: این استان به ۸۲۳۰ تن آرد در ماه نیاز دارد و هر ماه ۱۰ درصد آرد بیشتر، به نانوایی‌های دارای تراکنش متعارف پرداخت می شود.
نامور تاکید کرد: گندمی که در این استان تولید می‌شود کیفیت خوبی دارد. در نتیجه، آرد و نان تولیدی نیز کیفیت خوبی دارد و میزان دورریز نان در سال‌های اخیر به‌صورت چشمگیری کاهش یافته است.
به گفته وی، میزان سرانه آرد مصرفی به ازای هر نفر در کشور ۷.۵ کیلوگرم و در خراسان شمالی ۹.۵ کیلوگرم است.
اجرای طرح جهش تولید در ۸۱ هزار هکتار از گندمزارها
وحید صباغ، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، بیان کرد: یکی از طرح‌هایی که برای افزایش تولید گندم در کشور و در خراسان شمالی در حال اجراست، جهش تولید در دیمزارهاست. این طرح در کشت پاییزه امسال در سطح ۴۰ هزار هکتار اجرایی شد که ۸۱ هزار هکتار از این سطح کشتزارهای گندم است.
وی افزود: سطح زیر کشت گندم دیم در کشت پاییزه امسال در خراسان شمالی ۹۶ هزار و ۵۰۰ هکتار و گندم آبی ۴۶ هزار و ۲۴۰ هزار هکتار است.
به گفته وی، هدف از اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها، انجام حمایت‌های دولتی برای افزایش تولید است که گندمکاران این استان استقبال خوبی از این طرح داشتند و پیش‌بینی می‌شود در کشت پاییزه سال گذشته، تمام کشتزارهای گندم دیم استان تحت پوشش این طرح قرار گیرد.
افزایش تولید گندم در واحد سطح از مهمترین دغدغه‌هاست
صباغ بیان کرد: مهمترین دغدغه برای تولید گندم امسال بیماری زنگ زرد گندم است و در مجموع، یکی از دغدغه‌های کلی برای تولید گندم، میزان بهره‌وری در واحد سطح است که در طرح جهش تولید به این موضوع توجه ویژه شده است و اگر کشاورزان به امر تناوب در کشت توجه ویژه داشته باشند، افزایش بهره‌وری در واحد سطح انجام می‌شود.
وی افزود: میزان تولید گندم در اراضی دیم استان ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار و در اراضی آبی سه تن و ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار بوده است که هنوز باید این میزان افزایش یابد.
پیش‌بینی برداشت ۲۱۴ هزار تن گندم در این سال زراعی
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی از پیش‌بینی برداشت ۲۱۴ هزار تن گندم در این سال زراعی خبر داد و بیان کرد: این میزان تولید نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد افزایش خواهد داشت میزان تولید گندم در سال زراعی گذشته ۱۳۴ هزار تن و میزان خرید آن ۱۰۰ هزار تن بود.
وی ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود میزان خرید گندم در این سال زراعی به ۱۵۰ هزار تن برسد؛ اما هنوز خطرهایی بر سر راه وجود دارد که اگر بتوان از آن عبور کرد، می‌توان به پیش‌بینی تولید دست یافت که یکی از آن‌ها سرمازدگی است.
صباغ گفت: هرچند اکنون دمای هوا مناسب است، اما احتمال بروز سرمازدگی وجود دارد؛ اما طبق پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان، در دو ماه ابتدایی سال، میزان بارندگی‌ها نرمال خواهد بود که نکته بسیار مهمی برای رشد تولید است.
وی توصیه کرد که کشاورزان برای سمپاشی در مزارع با هدف مبارزه با آفات و علف‌های هرز، تغذیه مزارع و کودپاشی اقدام کنند.
وی افزود: بازار در میزان خرید گندم تاثیر خیلی زیادی دارد، به‌طوری که اگر قیمت علوفه در بازار مناسب باشد، میزان خرید گندم نیز افزایش می‌یابد.
انتهای پیام
