پتانسیل ایران برای حضور در جمع 10 مقصد برتر گردشگری جهان؛ تنوع فرهنگی تا گردشگری سلامت

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با نزدیک شدن به پایان سال 2025 گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) تصویری روشن از بازار گردشگری بین‌المللی ارائه می‌دهد، طبق این گزارش، 10 کشور برتر جهان در زمینه گردشگری توانسته‌اند درآمدهای میلیارد دلاری از این صنعت کسب کنند و سهمی قابل‌توجه از تولید ناخالص داخلی خود را از این راه به‌دست آورند. اروپا همچنان قلب گردشگری جهان است و پنج کشور اروپایی بین 10 بازار برتر جای دارند، در حالی که ایالات متحده و هند نیز سهم مهمی در این فهرست دارند.

ایالات متحده با زیرساخت‌های گسترده، بازاریابی قوی و تنوع تجربه‌های گردشگری، همچنان یکی از مقصدهای اصلی گردشگران بین‌المللی است، در مقابل، هند با تمرکز بر گردشگری پزشکی و فرهنگ‌های متنوع خود توانسته است توجه خاصی را به خود جلب کند، این موضوع نشان می‌دهد حتی کشوری که ممکن است محدودیت‌های زیرساختی داشته باشد، با ارائه مزیت‌های مشخص و خدمات تخصصی می‌تواند سهم بزرگی از بازار گردشگری جهانی را به دست آورد.

در این میان، ایران نیز پتانسیل بسیار بالایی دارد که هنوز به‌درستی از آن بهره‌برداری نشده است. کشور ما هم منابع فرهنگی و تاریخی متنوعی دارد و هم توانمندی پزشکی شناخته‌شده‌ای، به‌ویژه در زمینه گردشگری سلامت. از درمان‌های تخصصی پزشکی گرفته تا جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، ایران ظرفیت آن را دارد که میان مقاصد برتر گردشگری جهان قرار گیرد، با این حال، تحریم‌ها، کمبود زیرساخت‌ها و فقدان برنامه‌ریزی مدون باعث شده است درآمد گردشگری کشور نتواند با پتانسیل واقعی خود همخوانی داشته باشد.

بر اساس گفته‌های وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، درآمد ایران از صنعت گردشگری در سال گذشته، 1403، حدود 7.5 میلیارد دلار بوده است، این رقم در مقایسه با کشورهای حاضر در فهرست 10 مقصد برتر جهان، فاصله‌ای قابل‌توجه دارد و نشان می‌دهد که هنوز ظرفیت زیادی برای افزایش درآمد و ایجاد اشتغال در این بخش وجود دارد، به‌عنوان مثال، گردشگری پزشکی می‌تواند به‌شکل هدفمند توسعه یابد و همزمان با تقویت زیرساخت‌های هتل‌داری، حمل‌ونقل و خدمات گردشگری، سهم ایران از بازار جهانی را افزایش دهد.

کارشناسان معتقدند که بخش خصوصی و نهادهای دولتی باید با همکاری یکدیگر، مدل‌های اقتصادی مبتنی بر مزیت‌های رقابتی کشور را ایجاد کنند. اگر ایرانی‌ها بتوانند ترکیبی از گردشگری فرهنگی، تاریخی و سلامت را به‌شکل حرفه‌ای و با استانداردهای بین‌المللی ارائه دهند، نه‌تنها درآمد کشور افزایش می‌یابد، بلکه اشتغال و توسعه مناطق مختلف نیز به‌شکل پایداری رشد خواهد کرد.

نمونه موفق کشورهای دیگر نشان می‌دهد که ارائه مزیت ویژه و توجه به نیازهای بازار می‌تواند سهمی قابل‌توجه از درآمد جهانی را به‌دست آورد. همان‌طور که هند با گردشگری پزشکی توانسته است جزو 10 کشور برتر باشد، ایران نیز می‌تواند با تمرکز بر ترکیب فرهنگ، تاریخ و پزشکی، به جایگاه مشابه دست یابد.

در رابطه با این موضوع، مرتضی خاکسار کارشناس ارشد و پژوهشگر اقتصاد گردشگری به تسنیم می‌گوید: ایران، سرزمینی است با وسعتی شگفت‌انگیز و مجموعه‌ای از جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی و تاریخی که آن را به قاره‌ای گردشگری بدل کرده است. تنوع قومی، دینی و فرهنگی کنار موقعیت جغرافیایی ویژه و پیشینه تاریخی عمیق، کشور ما را میان پنج کشور نخست جهان از نظر غنای جاذبه‌های گردشگری قرار می‌دهد. ایران نه‌فقط یک مقصد، بلکه یک کریدور گردشگری است که ظرفیت‌های آن در گستره‌ای به‌وسعت کل قاره اروپا قابل مشاهده است.

وی گردشگری را سومین صنعت پرسود جهان پس از نفت و خودروسازی دانست و تأکید کرد: همان‌طور که برای استخراج منابع طبیعی مانند نفت به برنامه‌ریزی، مهندسی و سرمایه‌گذاری نیاز داریم، در گردشگری نیز باید از ظرفیت‌های علمی، مدیریتی و اقتصادی بهره بگیریم تا منابع بالقوه کشور به ثمر بنشینند.

او با اشاره به نقش مهم فناوری و تغییر سبک زندگی گفت: امروزه گردشگری نه‌فقط یک فرصت اقتصادی بلکه ضرورتی اجتماعی برای جوامع است. افزایش فشارهای کاری و نیاز انسان به تجربه‌ تنوع و آرامش، باعث شده گردشگری به یکی از پایه‌های رفاه عمومی تبدیل شود. اگر ایران بتواند با برنامه‌ریزی دقیق و علمی عمل کند، این صنعت می‌تواند جایگاهی درخور در اقتصاد کشور پیدا کند.

این کارشناس گردشگری تأکید کرد: موفقیت در جذب گردشگر تنها زمانی محقق می‌شود که استانداردهای جهانی در خدمات اقامتی، بهداشتی و امنیتی رعایت شود. ایران با توجه به تنوع فرهنگی و اقلیمی، باید در تمام مراحل از اقامتگاه‌ها تا حمل‌ونقل و امنیت روانی مسافران استانداردهای بین‌المللی را پیاده‌سازی کند.

او اضافه کرد: برای اعتمادسازی در بازار جهانی، باید هزینه‌ها و خدمات در چارچوب استانداردهای مشخص بین‌المللی تعریف شوند. اگر در تعامل با کشورهای مختلف، این اصول را رعایت کنیم، ایران می‌تواند به‌عنوان نماینده گردشگری منطقه در آسیا شناخته شود.

وی بر لزوم همکاری‌های منطقه‌ای تأکید کرد و گفت: همان‌طور که در حوزه نفت و گاز پیمان‌های مشترک داریم، در گردشگری نیز باید اتحادیه‌های همکاری ایجاد کنیم. استفاده از تجربه کشورهایی چون ترکیه، چین و سنگاپور می‌تواند الگوی خوبی برای توسعه گردشگری در ایران باشد.

امنیت؛ پیش‌شرط جذب گردشگر خارجی

به‌گفته این پژوهشگر، اولین و مهم‌ترین دغدغه هر گردشگر، امنیت است؛ چه فیزیکی و چه روانی. تا زمانی که احساس امنیت برای مسافران فراهم نباشد، توسعه گردشگری ممکن نخواهد بود. لازم است دولت با کشورهای همسایه توافق‌نامه‌های امنیت گردشگری امضا کند تا تعهد متقابل نسبت به حفظ جان و امنیت گردشگران شکل بگیرد.

او با اشاره به تأثیر تنش‌های سیاسی و رسانه‌ای بر چهره ایران در جهان گفت: لغو برخی پروازها یا محدودیت روادید به‌دلیل مسائل منطقه‌ای، ناخواسته تصویر ایران‌هراسانه را تقویت کرده است، برای تغییر این تصویر باید با دیپلماسی فعال گردشگری و اطمینان‌بخشی به مسافران خارجی، ایران را به‌عنوان مقصدی امن و قابل اعتماد معرفی کنیم.

این استاد دانشگاه یادآور شد: گردشگری صنعتی میان‌رشته‌ای است که می‌تواند در حوزه‌های درمانی، فرهنگی، ورزشی و تجاری به رشد اقتصاد کشور کمک کند. با مدیریت علمی، درآمد ارزی حاصل از گردشگری حتی می‌تواند از صادرات نفت فراتر رود.

او با توجه ظرفیت بالای گردشگری سلامت افزود: «ایران در حوزه جراحی‌های پیشرفته و خدمات درمانی از جمله پیوند اعضا، جراحی‌های زیبایی و درمان ناباروری حرفی برای گفتن دارد. گردشگران سلامت با سفر به ایران، علاوه بر پرداخت هزینه‌های درمان، از خدمات اقامت، حمل‌ونقل و گردش شهری نیز استفاده می‌کنند که مجموع آن درآمدی قابل‌توجه برای کشور ایجاد می‌کند.

وی تأکید کرد: کشورهایی مانند سنگاپور با سرمایه‌گذاری در این صنعت، توانسته‌اند فقر را کاهش دهند و به ثبات اقتصادی برسند، ایران نیز اگر مسیر علمی و همکاری‌های منطقه‌ای را جدی بگیرد، می‌تواند سهمی بیشتر از بازار جهانی گردشگری را از آن خود کند.

این کارشناس خاطرنشان کرد: رسیدن به اهداف بالاتر در گردشگر خارجی تا چند سال آینده، شعار نیست، اما مشروط به آن است که برنامه‌ریزی‌ها واقعی و قابل اجرا باشند، این هدف نیازمند زیرساخت‌های فیزیکی، امنیتی و فرهنگی است که باید در قالب بودجه‌های استانی و برنامه‌های اجرایی از سوی وزارت گردشگری به‌صورت دقیق پیگیری شود.

او در پایان گفت: اگر نقشه راه ملی گردشگری با نظارت و اجرای منسجم پیش برود، نه‌تنها شاهد افزایش تعداد گردشگران خارجی خواهیم بود، بلکه درآمدهای ارزی غیرمستقیم نیز از مسیر توسعه گردشگری به اقتصاد کشور تزریق خواهد شد. ایران ظرفیت آن را دارد که از یک مقصد بالقوه به یکی از قطب‌های بالفعل گردشگری در جهان تبدیل شود.

انتهای پیام/+